Risico's algemene dienst | Jaarverslag 2022

2.1.4.1 Risico's algemene dienst

Bij het inventariseren van de risico’s kijken we naar:

de kans, dat een risicogebeurtenis zich voordoet;
de invloed op de prestaties en het imago van de gemeente;
de eventuele financiële gevolgen van een risico.

Die risico’s kunnen eenmalig voorkomen of zijn voor een deel altijd aanwezig. Bij de bepaling van de grootte van de risico’s gaan we ervan uit, dat structurele risico’s in vier jaar worden gedekt door ombuigingen binnen de begroting, aanpassing van beleid of beheersmaatregelen. Deze systematiek leidt tot een verdubbeling van de financiële gevolgen. Het 1e jaar zijn de gevolgen 100%, het 2e jaar 67%, het 3e jaar 33% en het 4e jaar 0%.

De omvang van de financiële risico's van de Algemene Dienst is berekend op € 21,9 miljoen en is daarmee iets gedaald ten opzichte van het berekende bedrag van € 24,4 miljoen in de MPB 2023-2026. Er is geen nieuw financieel TOP-risico toegevoegd, één risico is geen TOP-risico meer en dus vervallen en een enkel TOP-risico is gewijzigd. Het risico ten aanzien van de Tunnel Laan van Osseveld is niet langer een TOP-risico.

Risicoprofielen
Het risicobestand bestaat uit een groot aantal risico’s die verschillen in omvang en kans van optreden. Om het risicoprofiel goed te kunnen duiden, is het interessant om in beeld te hebben hoe de verdeling van de risico’s naar omvang / kans eruit ziet. Dit is grafisch onderstaand weergegeven.

Het aantal TOP-risico’s is beperkt
De matrix laat zien dat de meeste risico's kleine financiële gevolgen hebben. De financiële TOP-risico’s zitten in kwadrant I (rechtsboven) van het risicoprofiel. Daar is de kans van optreden minimaal 25% en het risicobedrag groter dan €1.000.000. Volgens afspraak ligt onze aandacht primair bij deze risico’s; reden waarom deze onderstaand nader zijn uitgewerkt.

TOP-risico’s: vooral zorgdomein en onzekerheid met betrekking tot extra rijksvergoedingen
Het financiële gevolg van onze risico’s ramen we op € 21,9 miljoen. De financiële TOP-risico’s calculeren we op € 12,8 miljoen, 58% van het totale risicobedrag. Een belangrijk deel van het bedrag aan TOP-risico's betreft risico’s in het zorgdomein. Daarnaast zorgt de onzekerheid met betrekking tot de verwachte extra rijksvergoedingen en/of het nog om te buigen bedrag in de MPB vanaf 2026 voor een belangrijk risico. Dit risico is in programma 1 opgenomen. We geven een uitgebreide toelichting op de TOP-risico's en beheersmaatregelen in het programma waar het risico betrekking op heeft. Het gaat met name om de programma’s 1, 5, 6 en 7. Onderstaand is een samenvattend overzicht opgenomen:

Het definitieve Rijksbudget BUIG is lager dan waar we in de begroting rekening mee houden, waardoor we niet met deze Rijksmiddelen uitkomen.
Organisatie onderdeel	Afdeling loket sociaal	BPM: Programma 6
Portefeuillehouder	S. Biharie
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Het aantal uitkeringen ontwikkelt zich anders dan begroot; namelijk een stijging van het volume in plaats van de begrote daling. Het macrobudget wordt naar beneden bijgesteld en wordt daarmee ontoereikend.	Een nadelig saldo op het onderdeel BUIG in de jaarrekening van de gemeente Apeldoorn.	Samen met partners in de stad begeleiden we via het Programma "Apeldoorn Werkt Mee" inwoners naar participatie, waarbij we ook bekijken of inwoners een volgende stap kunnen maken naar werk. We bereiken daarmee dat de stappen die inwoners zetten in hun participatie- of re-integratietraject beter op elkaar aansluiten. We gebruiken, zowel ambtelijk als bestuurlijk, onze lobby kanalen (VNG, G40, Divosa) om aanpassingen in de Participatiewet voor elkaar te krijgen en daar hoort ook een passende financiering door het Rijk bij. We werken samen met onze partners in de arbeidsmarktregio (FactorWerk). In 2023 stelt FactorWerk een nieuwe uitvoeringsagenda op, waarin concrete acties staan die bijdragen aan het naar werk of scholing begeleiden van inwoners. Lucrato biedt dienstverlening aan werkzoekenden vanuit de Participatiewet. Zij heeft de opdracht inwoners zo goed als mogelijk naar werk te begeleiden op bestaande vacatures en in de kansrijke sectoren. Dit is relatief eenvoudiger als inwoners kort gelegen werkloos zijn geworden. Als inwoners langer uit het arbeidsproces zijn geweest, is meer begeleiding en ontwikkeling nodig. Lucrato heeft de samenwerking met de werkgevers en het onderwijs versterkt, waarmee een kwalificatie en het re-integratie traject gekoppeld worden aan een baangarantie.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 1.500.000

Kans (0 - 100%)	50
nimaal uitkomen met de ter beschikking gestelde landelijke middelen tbv BUIG-uitgaven, waarbij het recht op uitkering voor klanten niet in het geding komt
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Nadeelcompensatie
Organisatie onderdeel	Afdeling juridische zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	P.M. van Wingerden-Boers
Doelstelling	voorkomen dat de gemeente schadevergoedingen moet betalen door rechtmatig of onrechtmatig handelen (excl. Planschade)
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Het rechtmatig of onrechtmatig handelen van de gemeente.	Procedures (Uit te betalen) schadeclaims Kosten expertise/advocaat	Het -zoveel mogelijk- handelen overeenkomstig wet- en regelgeving Vooraf inschatting maken door de eenheden van de risico’s bij het (rechtmatig) handelen Bijscholing/bewustwording medewerkers
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 5.000

Kans (0 - 100%)	5

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Planschade
Organisatie onderdeel	Afdeling juridische zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	P.M. van Wingerden-Boers
Doelstelling	Voorkomen dat de gemeente planschadevergoedingen moet betalen
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Vaststelling integrale bestemmingsplannen Vaststelling (partiële) herzieningen t.b.v. particulieren/ projectontwikkelaars Toestaan afwijkingen bij bouw-/gebruiksinitiatieven	Verzoeken tegemoetkoming planschade Het moeten uitbetalen van tegemoetkomingen planschade Advieskosten onafhankelijke schadebeoordelingscommissie Procedures	Als onderdeel van het werkproces aan de ‘voorzijde’ risicoanalyses planschade (laten) uitvoeren om risico’s in beeld te krijgen en deze: 1. te kunnen beperken door aanpassing bestemmingsplannen 2. af te laten dekken door anterieure overeenkomsten (verhaalsovereenkomsten). 3. Proactief informeren betrokken eenheden en inzetten op vastlegging beoordeling planschaderisico’s in werkprocessen. 4. Handhaven
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 40.000

Kans (0 - 100%)	20
Toelichting vervallen: Toelichting wijziging: Toelichting nieuw:
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Rampenbestrijding
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 2
Portefeuillehouder	Ton Heerts
Doelstelling	Voldoende voorbereid zijn op een ramp of een crisis, door het organiseren van bevolkingszorg. Dit betekent: Voorlichting, Opvang en verzorging en het verzorgen van nazorg voor de bevolking. Slachtoffers en schadegevallen worden geregistreerd.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Geen mensen en middelen beschikbaar om bevolkingzorg voor te bereiden Onvoldoende opgeleid, getrained en geoeffend van het personeel die de bevolkingszorg moet voorbereiden en uitoefenen	De bevolking wordt niet tijdig geinformeerd en voorgelicht De bevolking wordt niet verzorgd en opgevangen Er vind geen nazorg plaats van de bevolking Schade gevallen en slachtoffers worden niet of onvoldoende geregistreerd	Regelmatig per jaar oefenen. Het regelen van een piketregeling Audit houden op het hoofdproces en deel processen 1,5 fte inzetten op rampenbestrijding Verzekeringen afsluiten voor de risico’s.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 2.500

Kans (0 - 100%)	5

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Financiering en rente risico's
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	H. van den Berge
Doelstelling	Voorzien in voldoende liquide middelen om aan onze betalingsverplichtingen te voldoen • tegen zo laag mogelijke kosten • daarbij eventueel gebruikmakend van rente-instrumenten zonder dat deze risicovol worden
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
ad2 Een afwijking in het verwachte liquiditeitsverloop, en daardoor extra en of eerdere financieringsbehoefte. ad2 Looptijd van rentevastperiode van leningen is te kort of te lang. ad1 De Europees Centrale bank verhoogt de rentes sneller en/of meer dan vooraf ingeschat. ad1 Kapitaalmarktrentes stijgen sneller dan waarmee in de begroting is rekening gehouden.	Financieel nadeel	(Continu) opleiden personeel Achtervang functie op peil houden bewaken marktontwikkelingen Netwerk opbouwen met andere gemeenten voor kennisuitwisseling Treasurycommissie als besluitvormend orgaan Werkprocessen en treasurystatuut actueel houden Het toepassen van de kaders wet FIDO Continu monitoren van liquiditeitsprognose
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 250.000
Betreft risico van rentestijgiijng t.o.v. begroting met 0,5% over 50 miljoen kort en 50 mln lang.
Kans (0 - 100%)	25
Percentage is laag als gevolg van de genomen beheersmaatregelen.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Gemeentegaranties en verstrekte leningen
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Het zoveel mogelijk voorkomen dat aanspraak wordt gemaakt op verleende gemeentegaranties
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Ondanks de risico-inschatting treden nadien ontwikkelingen op die toch leiden tot het maken van een hogere aanspraak op de gemeentegarantie dan voorzien bij de risico-analyse. De gemeentegarantie is risicovol, maar wordt toch aangegaan om bestuurlijke redenen	Financieel nadeel	Kritische beoordeling van en advisering over de aanvraag in financieel technische zin Maatwerk bij opleggen van voorwaarden tot garantieverlening Tussentijdse monitoring (jaarverslagen en meldingsplicht onverwachte ontwikkelingen) en het zonodig opleggen van bijsturingsmaatregelen (voor zover dat in de voorwaarden mogelijk is gemaakt) aan de instelling waarvoor gemeentegarantie is verleend. Het recht van 1e hypotheek en aanvullende voorwaarden/zekerheden
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 1.080.000
Er zijn garantstellingen tot ca. € 796 miljoen, waarvan € 382 miljoen als achtervang voor sociale woningbouw (WSW) en € 405,5 miljoen als achtervang voor de NHG op leningen van voor 1-1-2011. De overige ruim € 8 miljoen zijn directe garantstellingen die door de gemeente zijn afgegeven. Het financieel effect van € 8,2 miljoen heeft betrekking op die directe garantstellingen voor de indirecte garantstellingen gaan we uit van PM. Het WSW is afgelopen jaar eerder aangesproken om bij te dragen aan de oplossing van financiële problemen van enkele corporaties. Het eigen vermogen is enigzins onder druk komen te staan en de borger (achtervang door Rijk en Gemeenten voor elk 50%) kan sneller in beeld komen. Er wordt gewerkt aan een verbetering van de vermogenspositie (in brede zin) van het WSW in nauw overleg met BZK en VNG, daarbij is een mogelijke eerste stap om obligo te innen bij alle deelnemende corporaties. Wij schatten in dat hiermee afdoende maatregelen worden getroffen, zodat het risico voor ons op pm kan blijven staan.
Kans (0 - 100%)	15
Percentage is gebaseerd op een verwachting van een aanspraak van eens in de 7 jaar.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Informatieplicht
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Het tijdig informeren van de Raad bij significante afwijkingen ten opzichte van de begroting.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Niet tijdig of niet informeren van de Raad bij afwijkingen, niet handelen conform nota informatieplicht	Politieke en ambtelijke consequenties	De huidige ondergrens van het actief melden van afwijkingen ad € 200.000 wordt tijdelijk uitgebreid. Tot de zomer van 2020 worden alle afwijkingen gemeld en zijn onderwerp van gesprek tijdens het wethoudersoverleg. Bij dit overleg zijn naast eenheidsmanager F&C ook strategisch adviseur F&C aanwezig. Evalueren of getroffen maatregel bijgedragen heeft aan betere beheersing van afwijkingen en het gevoel beter in control te zijn. Hierbij wordt voortgang van de doelstellingen uit het beheersplan betrokken. Tevens op basis van evaluatie besluiten om terug te kunnen schakelen naar ouder regime van ondergrens € 200.000
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 100.000
Inschatting van de kosten van een Raadsonderzoek, wachtgeldlasten wethouder(s) etc.
Kans (0 - 100%)	20
Inschatting is dat een incident zich 1 keer in de 5 jaar voordoet.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Realisatie algemene uitkering gemeentefonds
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	De realisatie van de algemene uitkering gemeentefonds stemt overeen met de raming van deze uitkering inclusief begrotingswijzigingen.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Het gemeentefonds wordt bepaald door de omvang van de netto gecorrigeerde rijks-uitgaven. Door besluiten van het Rijk kunnen aanmerkelijke verschillen ontstaan tussen de (primair) geraamde en de gerealiseerde algemene uitkering.	Substantiële invloed op de uitkomst van de jaarrekening Substantiële invloed op de omvang van de algemene reserve/algemene middelen Achteraf bezien op foutieve gronden bestuurlijke afwegingen gemaakt	Permanent op de hoogte zijn van ontwikkelingen op de rijksbegroting en het effect daarvan op het gemeentefonds; Bestuur en organisatie daarover actief en adequaat informeren;
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 200.000
Tussentijdse beleidswijzigingen op rijksniveau, de samenhang met mutaties in de uitkering sociaal domein en de toenemende kans op onderuitputting op de rijksbegroting leiden er toe dat het risico aanwezig is dat de werkelijke uitkomsten van de algemene uitkering afwijken van de ramingen die op basis van de circulaires gemeentefonds zijn gemaakt. Een afwijking van 1% ten opzichte van de geraamde algemene uitkering is circa € 3.000.000.
Kans (0 - 100%)	20
Wij verwachten dat bij verbetering van de economische situatie de komende jaren minder noodzaak is tot tussentijdse besluitvorming op rijksniveau die van invloed is op het gemeentefonds. Bij blijvende verbetering van de conjunctuur slaat het risico van neerwaartse bijstelling van de algemene uitkering zelfs om naar een kans op opwaartse bijstelling. Door de getroffen beheersmaatregelen proberen wij zo goed mogelijk op wijzigingen in de algemene uitkering te anticiperen.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Interpreteren circulaire gemeentefonds
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Het juist interpreteren van de circulaires algemene uitkering gemeentefonds en dat vertalen naar een correcte raming van deze uitkering in de Meerjarenprogrammabegroting.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Complexiteit. Tijdsdruk. Kwaliteit medewerkers (onvoldoende gekwalificeerde achtervang).	Onjuist beeld weergeven van de financiële positie van de gemeente. Leidt tot foutieve bestuurlijke keuzes.	Kennisniveau op peil houden Kwalitatief voldoende organiseren van de achtervang. Rekenmodel Pauw afzetten ten opzichte van het rekenmodel van het ministerie van BZK. Het onderhouden en organiseren van een netwerk met uitkeringsspecialisten.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 1.200.000
Een fout die een impact heeft van 1% betekent een verschil van € 3.000.000.
Kans (0 - 100%)	20
Zo leert ook de ervaring tot nu toe
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Ongeval door gladheid
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Het bestrijden van gladheid binnen de grens van de gemeente Apeldoorn.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Er is te laat of helemaal geen zout gestrooid.	Familiedrama Imagoschade Psychische schade bij medewerkers van de strooiploeg Schadeclaim	Beleidsplan gladheidbestrijding (inclusief risico inventarisatie) Overeenkomsten met strooiers Instructie medewerkers + schouw van apparatuur Op de koudste plekken in de gemeente zijn een aantal sensoren in de grond aangebracht om vroegtijdig mogelijke gladheid te signaleren. Online verbinding met meteo-consult. Meteo-consult heeft afspraken met meerdere gemeenten waardoor de gemeente Apeldoorn vroegtijdig op de hoogte kan worden gebracht van naderende gladheid. Aansprakelijkheidsverzekering
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 16.000

Kans (0 - 100%)	80
bestrijden van gladheid binnen de grens van de gemeente Apeldoorn. Financiële toelichting: Schade kan variëren van kapotte kleding en materiele schade tot blijvend letsel inclusief medische begeleiding. Als maatstaf hanteren wij het jaar 2012. In 2012 zijn ca 70 claims ingediend, die betrekking hebben op wegen en vooral een gevolg zijn van gladheid. Hiervan zijn er destijds ruim 20 toegekend voor een totaal schadebedrag/eigenrisico gemeente van € 27.000. Uit de winterperiode 2021/2022 zijn uiteindelijk 5 klachten binnengekomen. Alle klachten zijn afgewezen. Uit de winterperiode 2022/2023 is (op dit moment) 1 klacht binnengekomen. Deze is afgewezen. De bruto kosten van de schade kunnen veel hoger uitvallen dan de eerder genoemde € 27.000. Deze kosten zijn afgedekt door middel van een verzekering.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Onveiligheid medewerkers en derden
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Het waarborgen van de veiligheid van medewerkers en derden
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
-Onveilig materiaal en materieel -'Onveilig werken langs de weg’ door bijvoorbeeld slechte afzettingen	Uitval van medewerker(s) Schade (-claim) of letsel Imagoschade Stilleggen van werkzaamheden door arbeidsinspectie Familiedrama	Maatregelen om de risico’s te minimaliseren zijn opgenomen in de RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) van het arbosysteem OHSAS Veiligheidskleding Jaarlijkse toolbox bijeenkomsten Startbijeenkomsten projecten Aanschaf van afzettingsmaterialen Specifieke cursus ‘veilig werken langs de weg’
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 10.000
Schade kan variëren van kapotte kleding tot blijvend letsel inclusief medische begeleiding.
Kans (0 - 100%)	40
De kans op een ongeval is kleiner geworden doordat er specifieke afzettingsmaterialen zijn aangeschaft. Met betrekking tot veiligheidskleding is er een aanbesteding geweest. De kleding voor werken langs- en aan de weg, moet voldoen aan ‘veiligheidsklasse 3’. Veiligheidsklasse 3 is de hoogste norm waaraan veiligheidskleding moet voldoen. Zodra de kleding van medewerkers versleten is wordt deze vervangen. In 2023 zal een nieuwe aanbesteding van veiligheidskleding plaatsvinden. Ook bij deze aanbesteding wordt 'veiligheidsklasse 3' de norm.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Beheer en onderhoud wegen, bruggen etc.
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
door een stevige winter ontstaat achterstallig onderhoud	afsluiten van wegen, bruggen tunnels of viaducten imagoschade materiële- en letselschade, ongelukken en discomfort oplopende kosten van de onderhoudswerkzaamheden ontevreden bewoners, reputatieschade. Werkt contraproductief op ambitie comfortabele gezinstad	Herstelplan wegen Budget splitsen in klein en groot onderhoud Integrale aanpak van projecten / meeliften Prioriteren door middel van risicosturing Aansprakelijkheidsverzekering
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 60.000
en en onderhouden van de kapitaalgoederen van de Gemeente Apeldoorn zijnde- : Wegen, bruggen, tunnels en viaducten.
Kans (0 - 100%)	30
Wegen. In 2022 zijn er weer diverse wegen onderhouden of vervangen. Wel is er minder vervangen dan gepland. Capaciteitsproblemen, zowel intern als extern, zijn een belangrijke oorzaak, maar ook lange levertijden van sommige materialen spelen een rol. Als gevolg hiervan zien we de werkvoorraad toenemen (projecten schuiven door). We gaan met deze schaarste om door te prioriteren. Dat doen we op een risicogestuurde manier. In het kort komt het erop neer dat we prioriteit geven aan voet- en fietspaden (veiligheid/kwetsbare gebruikers) en hoofdwegen (bereikbaarheid/voorkomen van ongepland onderhoud). Woonstraten krijgen een lagere prioriteit, met klein onderhoud houden we deze wegen uitaard veilig. In 2023 wordt een nieuwe weginspectie uitgevoerd om de kwaliteit van wegen te bepalen. Bruggen, tunnels en viaducten (kunstwerken). Over het algemeen zijn er op dit moment voldoende middelen voor het onderhouden en vervangen van kunstwerken. Op de middellange termijn komen er geen kunstwerken aan de beurt waarvoor zeer grote investeringen nodig zijn. Voor de langere termijn (na 2030) is dat anders. Door middel van inspecties zien we dergelijke investeringen tijdig (5 tot 10 jaar van tevoren) aankomen en kunnen wij u tijdig informeren..
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Aandelenkapitaal
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	H. van den Berge
Doelstelling	Het verkrijgen en uitoefenen van invloed als aandeelhouder op een vennootschap met een publieke taak/publiek belang voor de gemeente Apeldoorn. Dat geldt zeker ook voor hybride ondernemingen met deels commerciële activiteiten. Risico's als inbesteding en ongeoorloofde staatssteun worden regelmatig juridisch getoetst.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Geen continuiteit van de vennootschap Onvoldoende bestuurlijke en ambtelijke continuïteit De vennootschap onderneemt deels commerciële activiteiten.	Financieel nadeel voor de gemeente door waardevermindering van het aandelenkapitaal. Financieel nadeel voor de gemeente als gevolg van extra investering in publieke taak/publiek belang. Imagoschade met nadelige effecten voor het publiek belang. Imagoschade als gevolg van ongeoorloofde staatssteun	Actief uitoefenen van het aandeelhouderschap: -toezien op nakoming juiste, volledige en tijdige informatievoorziening aan aandeelhouders (preventie). -goede analyse van verstrekte informatie. -invloed en aandeelhouderschap aanwenden als continuiteit in gevaar komt (maatregel RvC en/of directie). -desgewenst tijdig aandelen afstoten als risico's onacceptabel groot worden, verschuiving publiek- en privaat. De zwaarte van de beheersmaatregelen en de mate van sturing hangen samen met het publiek belang en de omvang van de deelneming. Apeldoorn is aandeelhouder van: - NV luchthaven Teuge, belang 55% (ingelegd kapitaal € 1.000.000) - Circulus Berkel BV, belang 36% (ingelegd kapitaal < € 50.000) - Orpheus NV, belang 72,82% (ingelegd kapitaal < € 270.000) - Accres BV, belang 100% (ingelegd kapitaal < € 50.000) - Leisurelands NV, belang 17,4% (ingelegd kapitaal < € 50.000) Daarnaast is Apeldoorn aandeelhouder met gering belang (< 1%) van enkele grotere publieke vennootschappen: BNG, Aliander/NUON en Vitens NV. Goede analyse van verstrekte informatie. Zo mogelijk en gewenst tijdig aandelen afstoten of activiteiten beëindigen als risico's onacceptabel groot worden, verschuiving publiek- en privaat.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 100.000
Het financiële risico betreft het ingelegd kapitaal in Teuge.
Kans (0 - 100%)	10
De kans is uitermate beperkt.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Gemeenschappelijke regelingen
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Het uitvoeren van gemeentelijke taken door samenwerking met regiogemeenten en in een aparte entiteit.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
(OorzaakNieuw-)Onvoorziene financiële tegenvaller bij de Gemeenschappelijke regelingen, die niet binnen de begroting kan worden gedekt. De GR voert de taak niet conform afspraken uit Er zijn geen heldere prestatieafspraken gemaakt	Een hogere incidentele of structurele gemeentelijke bijdrage aan de GR dan geraamd in de gemeentebegroting. Extra raming kan leiden tot een ombuiging (en) in de gemeentebegroting (bezuiniging) Ontevreden klanten, burgers of instellingen	Afspraken met de GR, dat de deelnemende gemeenten tijdig en actief worden geinformeerd. Afspraken met de GR over een goede en adequate planning en control cyclus en risicobeheersing. Afspraken met de GR over een goede en adequate programmabegroting met een paragraaf weerstandsvermogen en kwantificering van risico's voor de GR en deelnemende gemeenten. Het weerstandsvermogen van de GR's afstemmen op de aard en omvang van de risico's. Heldere prestatieafspraken/KPI's en actief accounthoudersschap Risico's zijn opgenomen in het dashboard voor de Raad bij de behandeling van de jaarstukken van de GR (Gemeenschappelijke Regeling).
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 60.000
We ramen het algemene risico op maximaal € 300.000,- gezien de hoogte van de financiële bijdrage aan de meeste GR's. In bijzondere gevallen, zoals afgelopen jaren Plus OV en VNOG wordt apart een risico opgenomen of worden apart aanvullende beheersmaatregelen genomen..
Kans (0 - 100%)	20
Er worden met de GR's steeds betere afspraken gemaakt over sturing en verantwoording, zodat in een vroeger stadium kan worden bijgestuurd. De meeste GR's hebben zelf reserves opgebouwd om risico's op te vangen.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Cameratoezicht
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 2
Portefeuillehouder	A. Heerts
Doelstelling	Verbeteren van het veiligheidsgevoel door middel van permanent dan wel tijdelijk cameratoezicht
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Vandalisme Stroomuitval Veroudering	Negatief effect op het veiligheids gevoel Wegvallen van bewijsmateriaal bij strafvervolging	Tijdig onderhoud en vervanging van de camera’s en de technische installaties ‘Hufterproof’ materiaal plaatsen
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 10.000

Kans (0 - 100%)	10

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Explosievenopruiming
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 2
Portefeuillehouder	A. Heerts
Doelstelling	Het natuurgebied (Bos, Heide en grasland) binnen de gemeentegrenzen van Apeldoorn explosievenvrij maken, waardoor het veiliger wordt voor mens en dier.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
WO II Ondeskundigheid bij het opruimen Onbetrouwbaarheid van aangetroffen explosieven Geen eigen middelen beschikbaar om eigen aandeel in de bekostiging van het ruimen van de explosieven te financieren	Gevaar voor de volksgezondheid Bosbrand t.g.v. fosfor- munitie Specifieke maatregelen noodzakelijk voor onderhoud van het bos Geen ruiming meer van explosieven Natuurgebied kan niet voor recreatie worden opengesteld	Schoonmaken van het bos door een gecertificeerd bedrijf Afzetten van gevaarlijke terreinen
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 125

Kans (0 - 100%)	1

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Faunabeheer
Organisatie onderdeel	Afdeling Juridische zaken	BPM: Programma 2
Portefeuillehouder	P.M. van Wingerden-Boers
Doelstelling	Op peil houden van de wilde-dierenpopulatie ( getalsmatig faunabeheer)
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Ondeskundig en of illegaal gebruik van vuurwapens	De gemeente wordt aansprakelijk gesteld	Jachtakte Opleiding Verzekering
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 125
Het betreft hier een bedrag aan eigen risico
Kans (0 - 100%)	1

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Riec
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 2
Portefeuillehouder	Ton Heerts
Doelstelling	Voorkomen van het ondermijnen van het openbaar bestuur door middel van informatie-uitwisseling.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Onachtzaamheid Onzorgvuldigheid bij het verstrekken van gegevens	Schending van de privacy Vrijspraak verdachten van criminele activiteiten We ontvangen geen informatie van het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) meer	Correcte convenanten Beveiligingsmaatregelen op informatie Bewustwording medewerker Dossiers met gevoelige informatie achter slot en grendel
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 625
Kosten eigen risico WA verzekering
Kans (0 - 100%)	5

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Juridische Beleidsadvisering
Organisatie onderdeel	Afdeling juridische zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	P.M. van Wingerden-Boers
Doelstelling	Voorkomen dat de gemeente voor de rechter moet komen
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De organisatie of het bestuur handelt in strijd met de wet De gemeente maakt juridische fouten Het onjuist bejegenen van burgers	Toename van kosten Inhuur van juridische capaciteit	Het handelen conform de wet en regelgeving middels juridische kwaliteitszorg en afwijkingen van de norm signaleren (Bij)scholing van medewerkers Actief en preventief de organisatie juridisch informeren over de effecten van nieuwe wet- en regelgeving en juridische prudentie
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 5.000

Kans (0 - 100%)	2

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Leegstand vastgoed Vastgoedbedrijf
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	M. Wenzkowski
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Beëindiging van bekostiging aan huurders van gemeentelijk vastgoed. Gewijzigd beleid van huurders (bijvoorbeeld ander type huisvesting, andere locatie, centralisatie). Verkoopopgave van het Vastgoedbedrijf. Panden uit de Accresportefeuille worden op verzoek van gemeente door Accres terug gegeven aan gemeente. De huur kan door de huurders niet meer worden opgebracht.	Extra beheerkosten en derving huurinkomsten. Verloedering van pand/perceel alsmede aantasting van de leefbaarheid van omgeving. Eventuele afwaardering boekwaarde bij ander gebruik van pand of besluit tot verkoop.	Potentiele leegstand in portefeuilles actief monitoren met aandacht voor de omvangrijke huurcontracten in de verkoopportefeuille In gesprek zijn en actief meedenken met huurders zodat eventuele leegstand op termijn tijdig inzichtelijk is en tijdig geanticipeerd kan worden op mogelijke verhuur of verkoop na vertrek van huurder. Voorkomen van feitelijke leegstand i.c.m. minimaliseren van frictiekosten bij leegstand door panden te voorzien van vastgoedbescherming of gebruik te maken van verhuur binnen de leegstandswet.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 100.000
De totale begrote externe huuropbrengsten van het Vastgoedbedrijf zijn voor 2023 circa € 12 miljoen, waarvan € 11 miljoen van huurders, die door gemeente op een of andere wijze – direct of indirect, geheel of gedeeltelijk - worden bekostigd. Bij deze huurders (bijvoorbeeld CODA, Orpheus, Accres, Omnizorg, Circulus-Berkel, VNOG) zal huurderving (deels) worden gecompenseerd door verlaging van de bekostiging. Bij panden voor eigen huisvesting zijn geen huurbaten aan de orde. Wel zijn eventueel frictiekosten aan de orde. De panden op de Zwitsallocatie zijn betrokken bij de risicokaart voor dat project. Voor de resterende panden zijn soms meerjarige huurovereenkomsten en soms huurovereenkomsten met een opzegtermijn van 1 jaar aan de orde. De opgenomen financiële effecten zijn indicatief en dus gerelateerd aan de panden waarvoor de huurder op één of andere wijze niet bekostigd wordt in de huisvestingslasten. Daarnaast speelt mee de opgave om te komen tot verkoop van panden niet behorende bij de (strategische) kernportefeuille die om verkoopredenen soms gewenste leegstand kennen. Het risicogevolg van afwaardering is opgenomen in een ander risicoformat. De bij dit risico betrokken huuropbrengst bedraagt op basis van bovenstaande voor 2023 ruim € 1 miljoen voor de huurders waarmee geen andere directe financiële relatie aan de orde is. Uitgangspunt voor het risico-effect van deze panden is 20% leegstand (€ 200.000). Het financiële effect is conform MPB 2023-2026.
Kans (0 - 100%)	25
Ondanks sturing op leegstand via de beheersmaatregelen zal soms niet te voorkomen zijn dat ongewenste leegstand en wegvallende opbrengsten ontstaat. Het kanspercentage is conform MPB 2023-2026.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Afwaardering vastgoed Vastgoedbedrijf
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	M. Wenzkowski
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Spelregels BBV ten aanzien van waardering vastgoed in combinatie met hoge boekwaarden van met name maatschappelijk vastgoed. Overdracht van niet meer te gebruiken schoolgebouwen van Onderwijshuisvesting naar Vastgoedbedrijf.	Bij wijziging dient het object gewaardeerd te worden tegen marktwaarde; die kan lager zijn dan de boekwaarde, die dan afgewaardeerd dient te worden tot deze marktwaarde. Daarbij is ook sprake van vrijvallende kapitaallasten in de jaren na afwaardering.	Op basis van expliciete verkoopbesluiten is eventuele afwaardering aan de orde. Gemeente kan zelf regie voeren op het te nemen besluit. Vertrekpunt zijn de door de raad in juni 2014 vastgestelde uitgangspunten waardering vastgoed Vastgoedbedrijf en het toekomstperspectief vastgoed zoals sinds 2015 opgenomen in het jaarlijks terugkerende Meerjaren Perspectief Vastgoed (MPV). Op dit moment wordt het in juni 2022 door de raad vastgestelde MPV 2022 aangehouden als vertrekpunt.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 300.000
Het financieel effect is berekend op basis van het MPV 2022 waarin aangegeven is welke panden mogelijk niet meer gebruikt gaan worden en dan in verkoop kunnen worden gebracht na een positief verkoopbesluit. Dit betreft naast de verkoopportefeuille mogelijk 3 brandweerlocaties, wijkcentrum Bolwerk en sportparken. Het grootste deel van het afwaarderingsrisico is gelegen in enkele panden. Het financieel effect van € 3 miljoen is indicatief bepaald op een afwaardering van 25% van de boekwaarde eind 2022. Dit is exclusief de over te dragen panden vanuit Onderwijshuisvesting (zoals De Dalk en Noorderlaan). Hiervoor is een separate risicokaart aan de orde. In 2023 zullen beide risicokaarten worden samengevoegd. Het afwaarderen van vastgoed lijdt tot structurele vrijval van kapitaallasten. Bij € 3 miljoen boekwaarde is de jaarlijkse vrijval aan kapitaallasten indicatief € 100.000 tot € 150.000. Het financiële effect is conform MPB 2023-2026.
Kans (0 - 100%)	10
De Gemeente kan zelf een expliciete keuze maken of tot een positief verkoopbesluit wordt overgegaan. Daarbij is de noodzaak voor het realiseren van een financiële taakstelling niet meer aan de orde als gevolg van verkopen in de afgelopen jaren. Voor de parkeergarages Orpheus, Brinkpark en Anklaar geldt dat er een structurele verliesbijdrage in de gemeentelijke begroting is opgenomen die ertoe leidt – na afstemming met accountant - dat afwaardering bij doorgaande exploitatie niet aan de orde is. Het kanspercentage is conform MPB 2023-2026.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Vervangingsinvesteringen Vastgoedbedrijf
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	M. Wenzkowski
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Als gevolg van lineair afschrijven worden de kapitaallasten budgettair niet vastgehouden in de begroting na einde afschrijving. Tevens kent vervanging na einde levensduur een prijsindex ten opzichte van de historische kostprijs. Initiele aanleg is bekostigd uit eenmalige middelen. Na vrijval van annuitaire kapitaallasten wordt het budget niet vastgehouden omdat renovatie of vervanging voor de dan geldende MPB-periode niet wordt voorzien.	Keuze tot noodzakelijke vervanging of renovatie legt extra beslag op de algemene middelen. Keuze tot “pappen en nathouden” in het onderhoud – al dan niet met extra onderhoudsbudget - zal leiden tot een verslechtering van de waarde van het vastgoed en tot verlaging van de functionaliteit voor de gebruiker. Sluiting van accommodaties voor gebruikers vanuit veiligheidsoverwegingen.	Via een op te stellen Meerjareninvesteringsprogramma als onderdeel van het Meerjaren Perspectief Vastgoed tijdig financiële middelen reserveren als onderdeel van de integrale begrotingsafweging. Altijd annuitair afschrijven, hetgeen nu vigerend beleid is. Nadeel hierbij is lage afschrijving in de beginjaren hetgeen leidt tot een hogere boekwaarde in die jaren bij eventuele verkoop. Tevens kan na einde afschijving vervanging of renovatie niet direct aan de orde zijn. Instellen van een stelpost kapitaallasten miv MPB 2021-2024 waarbij de daling aan kapitaalasten als gevolg van lineair afschrijven of einde afschrijvingsperiode wordt gereserveerd voor nieuwe investeringen in kader van vervanging en/of renovatie (gerealiseerd).
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0
Toelichting: Met ingang van 2024 is een stelpost kapitaallasten vervangingsinvesteringen beschikbaar (voor 2024 € 0,35 miljoen). Deze stelpost zal worden verhoogd met vrijvallende kapitaallasten in de jaren 2025 en verder en worden verlaagd met kapitaallasten als gevolg van noodzakelijke vervangingsinvesteringen (bijv Woldhuis 13). Voor de vervanging van de sporthal Zuid is een aparte kapitaallastendekking aanwezig. In het Meerjaren Perspectief Vastgoed 2022 is een eerste aanzet voor een MeerjarenInvesteringsPlan (MIP) opgenomen die in het voorjaar 2023 verder zal worden uitgewerkt, waarbij ook gekeken wordt naar verduurzaming 2.0 en beleidswensen. Onzeker is in hoeverre de stelpost voldoende dekking kan geven aan deze noodzakelijke investeringen. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat veel panden in de stad dateren van de toenmalige groeiperiode (jaren '70-'90) waarvoor (ver)nieuwbouw aan de orde kan zijn in het komende decennium. Tenslotte wordt de stelpost gevoed met vrijvallende kapitaallasten van in het verre verleden gebouwde objecten met dat historisch prijspeil. De stelpost geeft een investeringsruimte van indicatief € 7 miljoen in 2023 oplopend tot € 14 miljoen in 2026 en ruim € 60 miljoen in 2033. Voor de huidige MPB-periode 2023-2026 is een investeringsruimte van € 10 tot € 15 miljoen beschikbaar, afhankelijk van de rekenrente en afschrijvingsperiode. Hierbij is rekening gehouden met stijgende kapitaallastenrente (1,5%, nu nog 1,1%) en een gemiddelde afschrijvingstermijn van 25 jaar (op basis van 40 jaar nieuwbouw en 20 jaar renovatie, wat meestal aan de orde zal zijn). De WOZ-waarde van het vastgoed Vastgoedbedrijf bedraagt circa € 300 miljoen. De boekwaarde bedraagt eind 2022 circa € 175 miljoen. Op basis van een eerste indicatieve verkenning van vervangingsactiviteiten is voor de MPB 2023-2026 voldoende dekking aanwezig. Voor de daaropvolgende periode is nu nog niet voldoende goed te bepalen dat er een risico op een tekort aan structurele kapitaallastendekking aan de orde kan zijn. Daarmee is het financieel effect p.m.; in de MPB 2023-2026 was dit indicatief op € 250.000 per jaar gesteld. Concrete budgetrisico’s op bij actuele investeringsprojecten zijn Omnizorg (sanitaire eenheden, rioolafvoer) en vervanging werkschuur beheerder Berg en Bos. Voor de Wenumse watermolen en omgeving, welke is opgenomen in de verkoopportefeuille, is bij een besluit tot aanhouden wellicht gedeeltelijke renovatie benodigd. Eventuele vroegtijdige vervangingen - waarbij de aanwezige boekwaarden dienen te worden afgeboekt - zijn niet meegenomen. Dit omdat tegenover de afboeking een eerdere vrijval aan kapitaallasten staat.
Kans (0 - 100%)	0
Omdat het risico met name op de langere termijn bevindt en ook sturing kan plaatsvinden in combinatie met het onderhoud, wordt ook het kanspercentage als p.m. beschouwd. In de MPB 2023-2026 was dit gesteld op 20%. Na de totstandkoming van een eerste MIP in het najaar 2022 kan zowel bedrag als kans worden bijgesteld.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Onderhoudsbudget Vastgoedbedrijf (niet Accres-panden)
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	M. Wenzkowski
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Actualisaties MJOP’s (waaronder prijsontwikkeling) Veranderde uitgangspunten in beleid aanzien van afstoot of behoud leidt tot meer behoud dan eind 2012 in Nota Vastgoed was voorzien Externe ontwikkelingen zoals nieuwe bepalingen in kader van wet- en regelgeving of aanscherping certificering ten aanzien van bijvoorbeeld brandveiligheid, asbestsanering of verduurzaming Interpretatieverschillen over uitleg demarcatie eigenaar/verhuurder en huurder/gebruiker Geen indexering van het onderhoudsbudget in 2022.	Ander/lager kwaliteitsnivo dan huidige norm (NEN-norm nivo 3) Meer ongewenste afstoot teneinde te kunnen besparen op structurele onderhoudskosten Diepgaande efficiencymaatregelen invoeren (bezuinigingen) Beperking van keuzevrijheid in te nemen maatregelen vanuit nieuwe ontwikkelingen Overschrijdingen in het jaarlijks rekeningresultaat	Afweging tussen renovatie (meerjaren investeringsprogramma) en onderhoud (MJOP) kritisch bezien, zeker voor wat betreft het langdurig aan te houden vastgoed (zoals landgoederen). Indien gekozen wordt voor behoud van vastgoed (bijvoorbeeld landgoederen) die in Nota Vastgoed 2012 waren voorzien in afstoot, dient feitelijk vanuit het beschikbare budget voor maatschappelijk vastgoed financiële ruimte worden vrijgemaakt voor onderhoudsbudget Vastgoedbedrijf. In 2023 wordt onderzoek gedaan naar een goede juridische, fiscale en beleidsmatige taak- en rolverdeling tussen gemeente en sportverenigingen. Op basis van besluitvorming over het daaruit volgende advies zullen de MJOP’s van sportparken worden herzien. Beoordelen in hoeverre nieuwe bepalingen ten aanzien van brandveiligheid wettelijk vereist (dus uitvoeren) of gewenst (mogelijk uitvoeren) zijn, met inachtname van de voorbeeldrol van gemeente als vastgoedeigenaar indien deze keuze aan de orde is. Indien mogelijk jaarlijks keuzes maken in uit te voeren onderhoud met prioritering op noodzaak, waarmee het jaarlijks budget (nagenoeg) passend wordt als gevolg van doorschuiven van onderhoudsmaatregelen. Bij afstoot van vastgoed geen budgettaire verlaging van het onderhoudsbudget toepassen maar dit budget inzetten voor het totale onderhoudsprogramma van het Vastgoedbedrijf.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 375.000
Het huidig jaarlijks onderhoudsbudget bedraagt € 2,4 miljoen voor de panden die niet vallen onder de dvo Accres. Voor deze dvo en onderhoudsbijdragen aan VvE’s is € 2 miljoen beschikbaar. De panden zonder een 20 jarig MJOP bevinden zich met name in de portefeuilles te verkopen vastgoed, landgoederen Woldhuis, overig vastgoed en strategische aankopen voor toekomstige bouwgrondexploitaties. In het najaar 2022 is een nieuwe onderhoudsbegroting 2023-2042 opgesteld, rekening houdend vervangingsinvesteringen die in een Meerjaren Investering Plan (MIP) worden opgenomen. Daarnaast lopen enkele huurcontracten in deze MPB-periode af waarvan het onderhoud deels is belegd bij de huurder (bijvoorbeeld CODA). Het risico wordt momenteel indicatief ingeschat op een noodzakelijke verhoging van het onderhoudsbudget van € 0 tot € 0,5 miljoen per jaar. Dit is nu met inbegrip van het risico voor het onderhoud Omnisport, CODA, Kristal en Huis van de Stad. Het financieel effect bedraagt gemiddeld € 250.000, zijnde het gemiddelde van de bandbreedte, en conform MPB 2023-2026.
Kans (0 - 100%)	75
Mede gelet op de prijsontwikkelingen, de uitkomsten van een nieuw MJOP en aflopende huurcontracten met onderhoudsplicht bij de huurders wordt de kans van optreden momenteel ingeschat op 75%, conform MPB 2023-2026.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Grootschalige uitval bedrijfsapplicatie(s)
Organisatie onderdeel	Afdeling informatie	BPM: Paragraaf
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Het ondersteunen van gemeentebrede bedrijfsprocessen om onze gebruikers in de lijn te helpen de gemeentelijke doelstellingen te realiseren.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Netwerk niet beschikbaar. Technisch mankement in de programmatuur. Het installeren van updates die kwetsbaarheden bevatten. Door hackers installeren van kwaardaardig software.	Bedrijfsproces wordt verstoord. Gebruikers kunnen niet aan het werk. Klanten krijgen niet wat ze op dat moment wel nodig hebben (uitkering of voorziening).	Het beschikbaar hebben van uitwijkvoorziening. Sluitende afspraken met leveranciers. Applicaties worden eerst getest voordat in productie worden gezet Inrichten van de infrastructuur op basis van "het kluisdeurprincipe"(o.a. door een techtnisch geavenceerde firewall) waardooor het penetreren van het netwerk niet eenvoudig is. Er wordt ook jaarlijks een zogenaamde penetratietest uitgevoerd.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 50.000
Risicobedrag bestaat uit: capaciteit om de bedrijfsapplicatie weer in de lucht te krijgen, uren dat medewerkers niet hun werk kunnen doen, eventuele gevolgschade van het uit de lucht zijn. Forensisch onderzoek.
Kans (0 - 100%)	10
Het percentage is laag ingestoken omdat het risico een grote calamiteit beschrijft: het uitvallen van meerdere systemen. De kans dat een uitval zich met die impact voordoet is niet groot.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Integriteit
Organisatie onderdeel	Afdeling personeel en organisatie	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling	(ambtelijke organisatie) - handelen van de gemeente en haar medewerkers voldoet aan de hoogste integriteitsnormen - voorkomen dat integriteitschendingen ontstaan (preventief) - integriteitschendingen op een juiste wijze afhandelen en hierover adviseren (repressief)
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Er kunnen legio oorzaken een rol spelen: geen beleid, geen protocol, geen heldere regels, schendingen door medewerkers, weining openheid/transparantie, vertrouwen, lekken van vertrouwelijke informatie..	Imagoschade (vertrouwen van de burger) Reputatieschade	Werken aan een transparante cultuur, waar in gesprek gaan en elkaar aanspreken de norm is. Actueel integriteitsprotocol. Continue aandacht voor integer handelen en speciale aandacht door in de maand september zowel raad, college als management het onderwerp bespreekbaar te maken. Voorbeeldgedrag.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 2.500
Het financiële effect is moeilijk in te schatten. Deze is afhankelijk van de aard van de gebeurtenis.
Kans (0 - 100%)	5
Op basis van ervaringen de afgelopen jaren is gebleken dat jaarlijks ongeveer 10 tot 15 situaties kunnen worden aangemerkt voor nader onderzoek naar een integriteitschending. Dit varieert in mate van ernst.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Onjuiste informatie verstrekken
Organisatie onderdeel	Afdeling communicatie en kabinetszaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling	De burgers en ondernemers op een transparante en volledige wijze van de juiste informatie voorzien over onderwerpen die voor hen van belang zijn.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Informatie, processen niet op orde waardoor menselijke fouten ontstaan, we weten het niet of kunnen informatie niet vinden.	Imagoschade Publieke opinie wordt negatief beïnvloedt en daarmee wordt het vertrouwen in de gemeente geschaad.	Doorvragen van en tegendenken door bestuurs- en communicatieadviseurs aan vakinhoudelijke collega's; hebben we alle feiten en informatie op tafel.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 500
Het financiële effect is lastig in te schatten en afhankelijk van de gebeurtenis.
Kans (0 - 100%)	10
Ondanks de grote hoeveelheid aan boodschappen die de gemeente dagelijks verzendt is de kans op fouten relatief klein. Bij projecten worden de communicatiemiddelen veelal door externe partijen (bijvoorbeeld aannemers) verzorgt.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Aanvullende rijksvergoeding tekorten Jeugd (2024/2025/2026)
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	H. van den Berge
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Het Rijk gaat niet of in beperkte mate over tot het structrueel maken van de extra middelen voor Jeugd na 2023. .	Een lagere rijksbijdrage en daarmee een tekort in de jaarschijven 2024, 2025 en 2026.	Intensieve bestuurlijke en ambtelijke lobby
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 1.000.000

Kans (0 - 100%)	50

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Vastleggen van onjuiste (persoons)informatie in BS en/of BRP
Organisatie onderdeel	Afdeling KCC	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Conform wet- en regelgeving authentieke (persoons)informatie vastleggen in de registers van de Burgerlijke Stand en de Basisregistratie personen.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Onvoldoende kennis Verkeerde interpretatie van wetten / regels Onjuist toepassen van Internationaal privaatrecht en buitenlands Personen- en familierecht. Onjuist / slordig handelen	Imagoschade Schadeclaims Gevolgschade voor onze afnemers en betrokken individuen	Scholing medewerkers, ambtseed en zuiveringseed bij Openbaar Ministerie, juiste en volledige werkprocessen, een goed en actueel werkend systeem
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 10.000
Gemeente is bestuurlijk / strafrechtelijk aansprakelijk; v.w.b. handelingen van uit de functie Ambtenaar Burgerlijke Stand is deze ook zelf hoofdelijk aansprakelijk voor zijn / haar handelen in deze.
Kans (0 - 100%)	2
Reëel ingeschat.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Verstrekken verkeerde/gevoelige informatie
Organisatie onderdeel	Afdeling KCC	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Op rechtmatige grondslag verstrekken van juiste informatie.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Onduidelijkheid over de rechtmatige grondslag. Onvoldoende kennis van toepasselijke wet- & regelgeving.	Imagoschade Schadeclaims Bestuurlijke boete	Functiescheiding, juiste en volledige werkprocessen, scholing medewerkers, ambtseed medewerkers, integriteitsprotocollen, Login, juiste apparatuur.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 15.000
De gemeente is bestuurlijk / strafrechtelijk aansprakelijk voor verkeerde informatieverstrekking.
Kans (0 - 100%)	3
Hoog ingeschat.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Bestuurlijk proces
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Adequaat functionerend bestuurlijk proces, dat tot kwalitatief hoogwaardige besluitvorming leidt
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Onvoldoende sturing/investering op cultuur College/raad niet altijd tevreden over kwaliteit van de stukken Te krappe bezetting	Besluitvorming is van mindere kwaliteit; Continuïteit is niet voldoende geborgd; Verhouding (politiek) bestuur en ambtelijke organisatie verloopt stroef Ontevredenheid bij medewerkers (mogelijk gevolg: ziekte uitval) (politiek) bestuur is ontevreden over de organisatie	HRM-investeringen: MD- en resultaatgerichtwerken-traject; Verbetering termijnagenda; Bewuste investering in relatie bestuur  organisatie (bijvoorbeeld: BOT-overleg / Placemate-overleg) Training college- en raadsvoorstel schrijven en aanscherpen werkproces;
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 5.000
Als het risico zich voordoet, heeft dit primair betrekking op het minder makkelijk realiseren van de gemeentelijke doelstellingen. Dit zal uiteindelijk een imagoprobleem veroorzaken. In geval van hierboven genoemde ziekte uitval zich voordoet, wordt het risico maximaal geschat op 0,5 fte (€ 50.000)
Kans (0 - 100%)	10
Gezien de vele trajecten die momenteel lopen, wordt het risico niet groot ingeschat.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Focus op actuele strategische koers en toekomstagenda
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	A. Heerts
Doelstelling	Focus lobby en strategische doelen
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Schaarste in te zetten capaciteit Te weinig beschikbare middelen Strategische kaders zijn breed Weging doelen versus te winnen resultaten	Imagoprobleem gemeente Apeldoorn bij externe partners (burgers, bedrijven), dat niet snel is om te buigen; Imagoprobleem gemeente Apeldoorn bij mede-overheden (bondgenoten); Geen/minder succesvolle concrete resultaten, o.a. door minder goede inzet lobby Verwatering van inzet van strategische capaciteit bij concernzaken (CZ).	Hoogwaardige personele invulling Medewerkers volgen trainingen (strategisch positioneren, scenarioplanning) Beschikbaar stellen 3-jarig lobbybudget voor intensivering lobby Scherpte op meest kansrijke inzet, op basis van raadskaders
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0
Als de koers van de gemeente Apeldoorn niet wordt gevolgd/herkend door burgers, bedrijven en/of mede-overheden, zal dit ertoe leiden dat de gemeente een negatief imago krijgt. Het effect hiervan is dat overleg met de externe partners moeilijker wordt, waardoor doelstellingen niet of moeilijker worden gerealiseerd. Een eenmaal negatief imago is bovendien moeilijk om te buigen; ‘men blijft lang negatief oogsten’. Doordat we nog te weneinig richting hebben, onvoldoende werken aan ons profiel en niet afstemmen tussen themas's en initiatieven missen we kansen op crucuale financieringsmogelijkheden.
Kans (0 - 100%)	31
Dit risico geldt voor de gehele organisatie
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Asbest
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsbeleid	BPM: Programma 9
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling	Volgens geldende wet en regelgeving behandelen en controleren van asbestsloop-meldingen en toezien op het naleven van de regelgeving in de bestaande bouw. Beschermen volksgezondheid.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Ondeskundig en onzorgvuldig omgaan met asbest	Gezondheidsrisico verwijderaars/ bouwvakkers Gezondheidsrisico omwonenden Gezondheidsrisico toezichthouders Negatieve publiciteit/-imagoschade/ paniek Aansprakelijkheidsstelling Gemeente Apeldoorn Opvang gedupeerden Asbestsanering op kosten van de gemeente bij incidenten, waarbij de overtreder/eigenaar onwillig is in de toekomst nog steeds onbekende risico’s	Heldere protocollen en werkinstructies, er is een asbestprotocol opgesteld waarin alle acties en verantwoordelijkheden voor asbest inclusief acties extern en de intern verantwoordelijke teams zijn beschreven. Deze wordt momenteel geïmplementeerd en is breder dan alleen asbest bij sloop. Het wetsvoorstel voor een asbestdakenverbod in 2024 is door de Eerste Kamer afgewezen. De reden van het verwerpen van het verbod door de Eerste Kamer lag echter niet in het feit dat de gevaren voor de volksgezondheid niet aanwezig waren, maar in het ontbreken van financiële compensatie. Tot dat meer duidelijkheid bestaat over een eventueel vervolg wordt er Apeldoorn voor gekozen om in te zetten op het stimuleren van (buurtgewijze) sanering door de bewoners, bewoners ontzorgen en mee-koppelkansen voor bedrijven en bewoners stimuleren (bijvoorbeeld zon of extra isolatie na asbestsanering). Voorlichting over en ontzorgen en faciliteren van asbestsaneringen draagt bij in de preventie van illegale sanering en dumping en helpt gezondheidsrisco’s te voorkomen. De taak van het be- en afhandelen van de asbestsloopmeldingen (inclusie toezicht en handhaving) wordt per 1-4-2021 bij de OVIJ belegd. Hier wordt nog een definitief besluit over genomen in de Voorjaarsnota 2021 en de MPB 2022 e.v..
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 10.000

Kans (0 - 100%)	20
Door deskundigheid van de toezichthouders is het risico dat asbest niet wordt opgemerkt, beperkt.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Beheerorganisatie BAG (basisregistratie adressen en gebouwen)
Organisatie onderdeel	Afdeling informatie	BPM: Programma 9
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling	Ontsluiten van digitale basisgegevens van alle officiele adressen en panden, verblijfsobjecten, standplaatsen en ligplaatsen in nederland
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De BAG (basisregistratie adressen en gebouwen) is nog niet 100% correct en actueel.	Bij een onderzoek naar veiligheid van een bepaald type gebouwen worden te veel of te weinig gebouwen meegenomen. Bij besluitvorming over woningvoorraad of kantoorvoorraad is niet duidelijk wat de juiste cijfers zijn. Te weinig of geen OZB geheven.	Stimuleren dat afnemers geconstateerde fouten in de BAG melden en deze fouten onderzoeken en corrigeren. Inzet van mutatiedetectie om veranderingen in gebouwen snel in beeld te krijgen en te kunnen verwerken. Inzet van kwaliteitsmonitoring.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 3.750
Dit is gebaseerd op OZB derving
Kans (0 - 100%)	15
Van de bestaande gegevens in de BAG is inmiddels circa 85% correct. De Overige 20% wordt gestaag verbeterd. De kwaliteit van de invoer van nieuwe gegevens is op order. Toelichting vervallen: Toelichting wijziging: Toelichting nieuw:
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Bestemmingsplannen vaststellen binnen termijn van 12 weken
Organisatie onderdeel	Afdeling ruimtelijk ontwerp en realisatie	BPM: Programma 9
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling	Bestemmingsplan wordt binnen 12 weken vastgesteld door de raad.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Aard, complexiteit en impact van de zienswijzen en het aantal zienswijzen.	Schadevergoeding kan door rechter worden toegekend (na rechterlijke nadere termijnstelling)	Binnen team O&A wordt de 12 weken termijn in het werkproces betrokken en in de gaten gehouden. In dien nodig wordt de termijn verlengd. De raad wordt actief geïnformeerd over de bestemmingsplannen die niet binnen de 12 weken termijn worden vastgesteld.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 1.000

Kans (0 - 100%)	10

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Extra afschrijving op onderwijsgebouwen.
Organisatie onderdeel	Afdeling beleid maatschappelijke ontwikkeling	BPM: Programma 5
Portefeuillehouder	N.T. Stukker
Doelstelling	Het bieden van voldoende en kwalitatief goede onderwijshuisvesting.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Als een schoolgebouw niet meer voor onderwijsdoeleinden wordt gebruikt, en de boekwaarde is hoger dan de actuele marktwaarde, zijn we verplicht om de boekwaarde af te waarderen tot aan de actuele marktwaarde.	Kosten van extra afschrijving op voormalige schoolpanden kunnen niet onbeperkt gefinancierd worden vanuit de reserve onderwijshuisvesting.	Er wordt bij leegstaande schoolpanden onderzocht of herontwikkeling van huidige onderwijslocaties naar het gemeentelijk Grondbedrijf mogelijk is. Binnen het totaal van toekomstige ontwikkelingen onderwijshuisvesting houden we, voor zover mogelijk, rekening met hergebruik van leegstaande onderwijsgebouwen. Voor de meeste schoolgebouwen hebben we met de schoolbesturen afspraken gemaakt over gebruik van panden waardoor het financiële risico voor de gemeente voor de komende jaren lager wordt ingeschat (risicoprofiel is nu incidenteel in plaats van structureel).
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 400.000
Het 2.000.000 euro risicobedrag is berekend op basis van uitkomst van inventarisatie risicovolle panden (vergelijking marktwaarde en boekwaarde) waarbij gerekend is met een kans van 50% dat voormalige schoolpanden in de toekomst moeten worden afgewaardeerd.
Kans (0 - 100%)	20
Het 2.000.000 euro risicobedrag is berekend op basis van uitkomst van inventarisatie risicovolle panden (vergelijking marktwaarde en boekwaarde) waarbij gerekend is met een kans van 50% dat voormalige schoolpanden in de toekomst moeten worden afgewaardeerd. Financieel effect: We hebben onze schoolpanden die de komende jaren mogelijk in aanmerking zouden kunnen komen voor herontwikkeling geinventariseerd. We hebben de marktwaarden vergeleken met de boekwaarden en afspraken gemaakt met de schoolbesturen over gebruik van deze schoolpanden in de komende jaren.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Europees aanbesteden
Organisatie onderdeel	Afdeling interne dienstverlening	BPM: Paragraaf
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Naleving (Europese) aanbestedingsrichtlijnen.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Medewerkers zijn niet of in onvoldoende mate op de hoogte van de regels van Europees aanbesteden.	Leidt mogelijk tot overschrijding van door de raad vastgestelde fouttolerantie, waardoor geen rechtmatigheidverklaring wordt afgegeven. Tevens levert foutief aanbesteden risico’s op voor het imago (verloren rechtszaken etc.) van de gemeente.	Preventief: Voorlichting (o.a. via cursus inkoop & aanbesteding Apeldoorn Academie) Alle Europese aanbestedingen via Inkoop Minder mensen betrokken bij Inkoop en digitaal inkopen (visiedocument inkoop) Reactief: Per kwartaal verbijzonderde interne controle op juiste (Europese) aanbesteding (Ingebed in dagelijkse werkzaamheden) - Jaarrekening controle accountant (Ingebed in dagelijkse werkzaamheden) - Sturen op afwijkingen van het inkoop- & aanbestedingsbeleid (Ingebed in dagelijkse werkzaamheden) - Uitvoeren Spendanalyse (In uitvoering)
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 50.000
Het is moeilijk in te schatten omdat de schades in hoogte kunnen verschillen. We zijn uitgegaan van 1 grote schadeclaim.
Kans (0 - 100%)	10
We gaan ervan uit dat ongeveer 1 keer in de 10 jaar dit kan gebeuren.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Innen belastingen
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Het op een juiste, tijdige en volledige manier innen en heffen van belastinggelden.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Koppelingen van gegevens (I-NUP, BAG, ICT) Regionalisering Meerdere partijen Steeds grotere afhankelijkheid van derden Aanschaf nieuwe belastingapplicatie	Rentederving Extra productie (=capaciteit) Imagoschade De belastingen worden veel later geïnd. Belastingen worden niet volledig geind.	Afspraken over de herwaardering en de kwaliteit van de herwaardering zijn opgenomen in de collectieve samenwerkingsovereenkomst. Regie-functionaris bewaakt deze afspraken. IC bij Tribuut De rapportages van de Waarderingskamer en de hieruit voortvloeiende acties, instructies of maatregelen opvolgen. Managementinformatie / rapportages vanuit Tribuut
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 50.000
Dit bedrag is nodig om personele inzet te plegen om de gegevens alsnog te verkrijgen en/of te verwerken. Het innen van belastingen gaat om ongeveer € 80.000.000,-.
Kans (0 - 100%)	10
Er zijn momenten in het proces waar er een controle plaatsvindt. Als er op dat moment iets niet in orde is kan er correctie plaatsvinden.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Werken voor derden
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	2.1 (o.a.) Uitvoeren en samenwerken met omliggende gemeenten en andere partijen op het gebied van front- backoffice taken. Deze vinden plaats op het gebied van sociale zaken, jeugdzorg, OVIJ en belastingsamenwerking, CJG.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Wijzigingen in het beleid van regiogemeenten waardoor geen diensten in Apeldoorn worden ingekocht Een wijziging in het Apeldoorns beleid om niet meer regionaal te werken	Dekkingstekort omdat we cao technisch het personeel 2 jaar door moeten betalen. Hoge kosten voor de gemeente aan WW uitkeringen (gemeente is kostendrager) voor personeel dat na 2 jaar uit dienst gaat indien werk vevalt. Dekkingstekort voor materiele kosten (bv. kapitaallasten investeringen, kicenties)	Investeren in relatiemanagement, communicatie en lange termijn partnership Waar mogelijk flexibiliteit behouden in personele bezetting zodat ingespeeld kan worden op eventuele krimp (en uitbreiding). NB: aangezien het merendeel van de regionale dienstverlening meerjarig is, kan de inhuur van personeel niet alleen op tijdelijke basis plaatsvinden. contractuele afspraken maken over voorwaarden bij contractbeeindiging zoals opzegtermijn, personeelskosten
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 187.500
Plusminus 30 medewerkers ad € 50.000,- aan loonkosten = € 1.500.000,- per jaar. Hiervan stroomt in het eerste jaar 50% uit en hiermee komen de kosten op € 750.000,- per jaar en dit 4 jaar lang = € 3.000.000,-. Voor de totale dienstverlening voor een organisatie is dat gemiddeld € 750.000.
Kans (0 - 100%)	25
Er van uitgaande dat eenmaal per 4 jaar een organisatie kiest voor een andere leverancier van deze dienstverlening.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Financiële consequenties in MPB opgenomen tekorten en volume- en prijsontwikkeling Jeugdhulp worden onvoldoende door de ingezette maatregelen opgevangen c.q. zijn hoger dan het vastgestelde scenario (groei van 8% per jaar voor prijs- en volume)
Organisatie onderdeel	Afdeling Keten en accountmanagement	BPM: Programma 5
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	Kinderen en jongeren groeien gezond en veilig op.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De Jeugdwet (decentralisatie jeugdhulp per 1/1/2015) maakt ons verantwoordelijk voor het bieden van passende hulp voor onze jongeren. De verwijzingen naar jeugdhulp worden afgegeveven door Stichting CJG, huisartsen, jeugdartsen, medisch specialisten en gecertificeerde instellingen (jeugdbescherming en jeugdreclassering). Ontwikkelingen in het aantal jongeren die jeugdhulp nodig hebben en de noodzakelijke duur / zwaarte van de toegekende jeugdhulp, maken dat de kosten fors kunnen toenemen. Zorginstellingen declareren met terugwerkende kracht (wettelijk binnen 5 jaar) kosten bij de gemeente. We zien een afname in de declaratieachterstand ten opzichte van het begin van de decentralisatie maar er blijft sprake in forse achterstand.	Als uitsluitend noodzakelijke maatwerkvoorzienignen worden geindiceerd zal voor de minder noodzakelijke jeugdhulp wachttijden onststaan.	Afspraken maken voor het indiceren van passende zorg met huisartsen waarbij we sturen op kostenbewustzijn bij verwijzers, dus op doelmatige en duurzame zorg. Onder andere door inzet van POH’ers (praktijk ondersteuner huisarts) bij de huisarts. Het actief blijven uitvoeren van de KPMG ombuigingsmaatregelen die onderdeel zijn van Transformatienota 2020-2023 en het implementeren van nieuwe maatregelen zoals de BSO+ Actieve aansluiting op de landelijke Hervormingsagenda Jeugd
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 2.000.000
Uit landelijk onderzoek (voorjaar 2019) blijkt dat tot en met 2018 kosten jeugdhulp jaarlijks met 6 tot 8% zijn toegenomen in Nederland (vulumeontwikkeling Jeugdhulp). Voor Apeldoorn betekent dit een jaarlijkse toename van 3 mijloen euro aan kosten Jeugdhulp als deze trend zich in de toekomst doorzet. Door invoering van kostenbesparende maatregelen kunnen we binnen Apeldoorn de volumeontwikkeling bijsturen.
Kans (0 - 100%)	25
In de tussentijdse rapportage 2019 (juni 2019) verwachten we een financieel tekort over 2019 tussen de € 8.000.000 en € 11.000.000. De actuele prognose uit september 2019 bevestigd dat beeld. Inclusief volumegroei en indexatie stijgt het tekort naar ruim € 15 miljoen. Op basis daarvan wordt het financiële gevolg als volgt bepaald: - 50% van de maatregelen leveren niet het benodigde/geraamde rendement op: € 7,5 miljoen - volumeontwikkeling is geen 4% maar 8% in de komende jaren: - 1,5 miljoen - CAO leidt tot hogere indexatie, 1% - 1,0 miljoen Het risico profiel voor de MPB 2020-2023 wordt op basis van deze meest actuele inzichten bijgesteld naar een stuctureel tekort van € 10.000.000 op de budget Jeugdhulp. We zien dat het aantal clienten ook in 2019 blijft toenemen (is een risico voor volume totale kosten Jeugdhulp). We zien ook dat het gemiddelde kosten per client per maand in de eerste maanden van 2019 zijn gedaald. We gaan nu uit van een kans op 50% dat het risico zich volledig zal voordoen.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Aansprakelijkstelling
Organisatie onderdeel	Afdeling juridische zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	P.M. van Wingerden-Boers
Doelstelling	Er voor zorgen dat de gemeente Apeldoorn zo min mogelijk aansprakelijk wordt gesteld. Als aansprakelijkstelling toch gebeurt, de schadeclaims zorgvuldig mogelijk afhandelen, eventueel in overleg met de verzekeraar.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Handelen van de gemeente.	Er moet een schadebedrag worden uitgekeerd.	Juristen tijdig inschakelen om aansprakelijkstelling te voorkomen, maar ook om de claim goed te kunnen behandelen en verzekeringsdekking te hebben.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 31.250
De verwachting is dat 5 schade aansprakelijkheids gevallen zijn per jaar. De maximale kosten zijn € 12.500,- aan eigen risico per schade geval.
Kans (0 - 100%)	50

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Oplopende kosten (volume- en prijsontwikkeling) WMO (als gevolg van vergrijzing en inwoners zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen)
Organisatie onderdeel	Afdeling loket sociaal	BPM: Programma 7
Portefeuillehouder	N.T. Stukker
Doelstelling	Alle burgers doen zo goed mogelijk zelfstandig, volwaardig met een aanvaardbare kwaliteit mee aan de samenleving en worden ondersteund waar nodig.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Het rijk hanteert verdeelmodellen voor de verdeling van de landelijke budgetten voor zorgtaken (WMO, lokaal, beschermd wonen en maatschappelijke opvang) over gemeenten. Deze verdeelmodellen sluiten niet altijd aan op de lokale situatie van gemeenten. Het rijk voert bij de decentralisatie van zorgtaken kortingen door op de oorspronkelijke budgetten. Die kortingen zijn nog steeds aan de orde. Ook omdat er sprake is van verschuivingen van cliënten tussen zorgwetten. Extramuralisering (GGZ, Justitie, ZVW en WlZ) leidt tot extra instroom van inwoners naar de gemeentelijke WMO. De kosten van WMO lokaal en Beschermd wonen nemen hierdoor toe. Gerechtelijke uitspraken, zoals van de Centrale Raad van Beroep, hebben gevolgen voor de uitvoering van de Wmo. Het gaat om uitspraken over huishoudelijke hulp, de mantelzorg en woningaanpassingen. Omdat de eigenbijdrage van clienten (via CAK) per 1/1/2019 niet meer inkomensafhankelijk maar wettelijk gemaximaliseerd is 17,50 per maand verwachten we dat meer inwoners een beroep zullen doen op met name huishoudelijke hulp.	Een structureel financieel tekort op de WMO moet worden gedekt uit andere budgetten binnen het zorgdomein of uit de algemene middelen.	Actieve bestuurlijke en ambtelijke lobby gericht op een toereikende rijksvergoeding en/of bijsturing op het abonnementstarief voor het zorgdomein. Lobby via VNG en G32 richting het rijk. Actieve samenwerking met andere gemeenten en zowel de lokale als regionale belangen zo duidelijk mogelijk naar voren brengen. Effectieve en efficiënte (samenwerkings)afspraken maken met regiogemeenten op het vlak van inkoop, informatievoorziening, monitoring en verantwoording. Hier versterken wij onze rol als opdrachtgever en kunnen wij met zorgaanbieders een zo goed mogelijke prijs-kwaliteit verhouding overeenkomen. We zetten in op toezicht en handhaving bij instellingen om misbruik van middelen te voorkomen. Uitvoering van de in de MPB 2020-2023 opgenomen maatregelen ten aanzien van de WMO. Waarbij de focus ligt op het verbeteren van de toegang, het inzetten van het voorliggend veld (algemene voorzieningen) en het aanspreken van inwoners op hun eigen mogelijkheden. Beoordelen welke inwoners een beroep zouden moeten doen op de WLZ i.p.v. de WMO.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 2.000.000
We hebben te maken met oplopende kosten voor de lokale wmo (begeleiding, dagbesteding) door toename van het aantal cliënten en (dure) maatwerkvoorzieningen. Ook voor huishoudelijke hulp (schoon huis) lopen de kosten op als gevolg van het abonnementstarief per 2019. De volumegroei varieert in de verschillende onderdelen van 20 tot 60%. In de prognose houden wij er rekening mee dat deze volumegroei afvlakt naar respectievelijk 10% (schoon huis) en 5% (overige producten). Risico is dat deze percentages hoger uitvallen. Daarnaast is het risico dat de thans gehanteerde indexpercentages (2,5%) in de praktijk hoger uitvallen, met name omdat de CAO-ontwikkelingen tot hogere loonkosten. Tot slot is onderdeel van dit risico dat de opgenomen maatregelen ter demping van het tekort niet het volledig verwachte rendement opleveren (aanname, 50%)
Kans (0 - 100%)	25
Voor de lokale wmo is het risico groot dat we niet uitkomen met het bestaande budget. In het proces van doordecentralisatie van het budget voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang is nog zoveel onzeker, dat het bepalen van een kanspercentage uitermate lastig is.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Vennootschapsbelasting
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling	duidelijkheid over evt. vpb plicht
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Door de inwerkingtreding van de Wet Modernisering Vennootschapsbelasting(VPB) per 1-1-2016 kunnen gemeenten VPB-plichtig worden voor activiteiten waarbij wordt opgetreden als ondernemer. (geldt ook voor overheidsondernemingen). De belastingdienst heeft aangegeven dat de opbrengst uit afval en reclame openbaar gebied wordt belast. Apeldoorn zal bezwaar maken tegen de aanslag. Onderzoek wordt nog gedaan naar opwekking energie. Standpunt van de gemeente was dat zij nog niet belastingplichtig is voor de VPB. De belastingdienst heeft echter aan alle gemeenten aangiftebiljetten verzonden voor 2016. Apeldoorn doet aangifte VPB vanaf 2016.	De gemeente moet VPB afdragen. Op grond van de eerste inventarisatie en externe toets is de verwachting dat er geen VPB afgedragen hoeft te worden. Er is geen budget opgenomen binnen de begroting.	opbouwen fiscaal dossier pro actief in overleg met belastingdienst over fiscaal dossier nauwgezet volgen ontwikkelingen uitwerking vpb bij duidelijkheid over evt. belastingplicht een budget ramen in MPB
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 80.000
Vooralsnog is de verwachting dat de gemeente Apeldoorn niet vpb plichtig zal worden voor de activiteiten grondbedrijf, vastgoedbedrijf, parkeren, werken voor derden, stadsbank/activerium. Het risico afval bedraagt € 10.000 en het risico reclame bedraagt € 150.000. Risico energie is niet bekend.
Kans (0 - 100%)	20

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Niet voldoen aan de AVG, inclusief datalekken
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Op basis van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) aantoonbaar en juist met persoonsgegevens omgaan, door het nemen van technische en organisatorische maatregelen om de kans op onrechtmatige verwerkingen en datalekken te beperken.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De gemeente Apeldoorn wordt het doelwit van externen die informatie buit maken of sabotage plegen door hacken, phising DDos aanvallen of social enginering. Verlies of onachtzaam omgaan met persoonsgegevens / informatie door medewerkers Niet of onvoldoende transparantie bieden ten aanzien van het gebruik van persoonsgegevens Het verwerken van persoonsgegevens zonder rechtmatige grondslag Het niet uitvoeren van impact analyses voor verwerkingen, waarbij dat op basis van de AVG wel verplicht is Het niet tijdig of naar behoren betrekken van privacy bij nieuwe verwerkingen, waardoor geen privacy by design plaatsvindt	De privacy van inwoners wordt geschaad, dan wel wordt er misbruik gemaakt van de verkregen persoonsgegevens Privacygevoelige gegevens komen in het bezit van niet daartoe geautoriseerde personen Negatieve publiciteit en imagoschade Dwangmaatregelen of boetes opgelegd door de toezichthouder Schadeclaims door betrokkenen Hogere kosten bij het achteraf nemen van privacy maatregelen Slechte datakwaliteit leidt tot slechtere performance van de bedrijfsvoering Datalekken leiden tot wantrouwen	We zijn compliant aan de AVG en de PDCA-cyclus is geborgd in relatie tot privacy Er is een crisisorganisatie ingericht voor beveiligingsincidenten Er is voldoende personeel dat kan adviseren over privacyvraagstukken en beheersmaatregelen, waaronder beveiliging Er zijn vastgestelde procedures voor het melden van datalekken. Die zijn concernbreed gecommuniceerd Er loopt een continu programma om medewerkers te informeren en te scholen over privacy Er loopt een continu programma om medewerkers te informeren en te scholen over informatiebeveiliging en privacy. Er is geinvesteerd in gespecialiseerd personeel Privacy oplossingen zijn geïmplementeerd en zijn concernbreed consistent en operabel
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 750.000
Vanuit de boetes die door de Autoriteit Persoonsgegevens tot nu toe zijn opgelegd voor een overtreding van de AVG of een datalek, is circa € 750.000 het gemiddelde boetebedrag. De financiële gevolgen kunnen echter hoger zijn, door schadeclaims die betrokkenen kunnen indienen en door benodigde herstelmaatregelen (bijvoorbeeld het informeren van de betreffende burgers, forensisch onderzoek, nemen van additionele beveiligingsmaatregelen).
Kans (0 - 100%)	25
Het maatschappelijk verantwoord omgaan met persoonsgegevens en het voorkomen van een datalek vallen onder de verantwoordelijkheid van de gehele organisatie. De kans op een overtreding of een datalek van majeure omvang is beperkt, vandaar dat hier uitgegaan wordt van 25% kans.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Omvang reserve Zwitsal
Organisatie onderdeel	Afdeling PPIM	BPM: Programma 9
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Herontwikkelen van het bedrijventerrein Zwitsal wordt herontwikkeld tot het realiseren van een Podium voor de Stad met een mix van functies op het gebied van Maken, Spelen, Beleven en Wonen. Mede op grond van toenemende risico’s in de vastgoedexploitatie zijn in 2020 ontwikkelperspectieven opgesteld, waarbij samenwerking met derden wordt gezocht teneinde de risico’s voor de gemeente te reduceren. In 2021 en 2022 is een traject doorlopen om een partner te selecteren om daarmee het gebied te ontwikkelen. Het huidige risicoformat wordt dit project op hoofdlijnen gehandhaafd tot het moment dat overdracht van gronden heeft plaatsgevonden..
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Gekozen partner haakt toch af in het proces van plantontwikkeling Terugval in verhuurmogelijkheden (mismatch tussen vraag en aanbod) icm tussentijdse huuropzeggingen en/of geen huurverlengingen en hogere instandhoudingskosten vastgoed. Meer inzet en kosten voor het faciliteren van de intensieve samenwerking met (vereniging van) huurders, gebruikers en ontwikkelaar.	Langer instandhouden en exploiteren van vastgoed en openbare ruimte Geen budgetneutrale vastgoedexploitatie mogelijk Hogere uitname uit reserve (1) Hogere uitname uit reserve (2) Hogere uitname uit reserve (3)	Met de partner op korte termijn een samenwerkingsovereenkomst sluiten. Vroegtijdig vastgoed overdragen aan partner bij ontwikkeling van locatie. Kostenbewust sturen binnen de doelstelling van het project
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 130.000
De bedragen zijn zeer indicatief. Het structurele risico kent de volgende componenten ) Bij verkoop van het de locatie exclusief openbare ruimte bedragen de kapitaallasten van de heringerichte openbare ruimte circa € 150.000 per jaar. ) Bij geen verkoop en doorzetten van de huidige situatie zullen de vastgoedbaten niet dekkend zijn voor de vastgoedlasten, plankosten en kapitaallasten openbare ruimte . Dan zal er op termijn fors geinvesteerd moeten worden in de verouderde panden. Dit risico zal zich bevinden, globaal zo'n 0,5 mln per jaar (afhankelijk van investeringen, verhuurmogelijkheden). Het incidentele risico ad € 0,5 miljoen betreft de hogere projectkosten icm in een jaar niet sluitende vastgoedexploitatie. De hogere projectkosten kunnen een gevolg zijn van niet voorziene uitgaven voor bijv plankosten en/of openbare ruimte. De risico's zijn benaderd vanuit de budgettering van het Zwitsalproject ten behoeve van de kaderwijziging Vlijtsepark medio 2021 en medio 2022 geactualiseerd met de portefeuillemanager vastgoed en de projectleider. Dekking voor de risico's is vooralsnog de bestemmingsreserve Zwitsal.
Kans (0 - 100%)	20
De kans van optreden wordt laag ingeschat gelet op de huidige actualiteit. Daarbij treden de risico's hoogstwaarschijnlijk ook niet tegelijk op. De kans van optreden van het incidentele risico van € 0,5 mio wordt als laag ingeschat. NB. Hierbij moet wel beschouwd worden dat bij de MPB 2020-2023 vanuit de reserve Zwitsal € 1 mio is bijgedragen aan de Algemene Reserve.
Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Schaarse vergunningen
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsrecht en vergunningen	BPM: Programma 2
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling	Bij de verdeling van schaarse vergunningen moeten gegadigden gelijke kansen krijgen om in een transparante procedure mee te dingen naar een vergunning
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Beleidsregels zijn niet aangepast op de uitspraken van de Raad van State (zoals uitspraak van 2 november 2016) Bij de vergunningverlening wordt niet gewerkt conform de (op te stellen) beleidsregels schaarse vergunningen	Schadeclaims Nadeelcompensatie Toename juridische procedures Imagoschade	Medewerkers betrokken bij het vergunning verlenende proces instrueren Op basis van de Quickscan het beleid opstellen / aanpassen en actueel houden op het thema schaarse vergunningen Geautomatiseerd werkproces hierop aanpassen
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0
Het financieel effect is moeilijk kwantificeerbaar (relatie met vergunningverlening leggen; omzet casino is erg hoog
Kans (0 - 100%)	15
Is afgezet tegen de andere vergunningen Wat is een schaarse vergunning? Een schaarse vergunning is een vergunning waarvan er maar één of een beperkt aantal kan worden verleend, terwijl er meer (potentiële) aanvragers zijn. Voorbeelden van (potentiële) schaarse vergunningen zijn: kansspel(automaten)vergunning, ligplaatsvergunning of een marktvergunning. Hetzelfde geldt ook voor ontheffingen. Voor schaarse vergunningen gelden bijzondere eisen waaraan het vergunningbeleid moet voldoen, te weten: - een openbare en transparante procedure waarin alle potentiële gegadigden een eerlijke kans hebben om mee te dingen naar de vergunning; - de schaarse vergunning mag niet voor onbepaalde tijd worden verleend, maar moet regelmatig opnieuw beschikbaar worden gesteld indien er sprake is van meerdere gegadigden. Dit betekent dat het gemeentelijk beleid wat betrekking heeft op schaarse vergunningstelsels niet zonder risico op juridische procedures, ongewijzigd kan blijven bestaan. Hieruit vloeit voort dat wij er goed aan doen om de schaarse vergunningen/ontheffingen te inventariseren. Vervolgens moet bezien worden of en zo, ja op welke wijze het van toepassing zijnde beleid in overeenstemming kan worden gebracht met de vigerende rechtspraak 'schaarse vergunningen'. Veiligheid en Recht heeft hiertoe het initiatief genomen en een QuickScan gemaakt van vergunning-/ontheffingstelsels die (mogelijk) als schaarse vergunningen moeten worden aangemerkt. Daarnaast zijn de eerste gesprek
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Zeer ernstige schade (landelijke pers)

Nieuw afvalbeleid "recycleservice 2025"
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsbeleid	BPM: Programma 4
Portefeuillehouder	M. van Vierssen
Doelstelling	Minder restafval door meer service op grondstoffen, dat is de inzet. Omgekeerd inzamelen, grondstoffen aan huis ophalen en restafval wegbrengen, is de meest logische stap om dit te bereiken.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Nog niet afgedekte risico’s zijn: extra kosten Corona, hogere verwerkingskosten recyclepleinen, nieuwe ontwikkelingen op het PMD-dossier (daling vergoeding tonnage's, Meer afvalscheiden door de inwoners van Apeldoorn maakt dat het omslagpunt in zicht komt waarbij systeem (diftar) nog houdbaar is. Op de uitkomsten van nieuwe aanbestedingen op papier (lagere opbrengst per ton) en GFT (hogere kosten per ton) hebben we weinig invloed. Aanbestedingen zijn al geweest en verwerkt. Bij niet afgedekte risico's is ook sprake van groter percentages afkeur a.g.v. nieuw protocol en nieuwe afspraken voor gemeenten financieel te gunstig (en dus ongunstig voor het verpakkend bedrijfsleven).	De wijze van uitvoering van het nieuwe inzamelen en de mate waarin we de doelstellingen ook bereiken kennen dan ook zeker een mogelijk afbreuk en daarmee imagorisico voor de gemeente. Haperingen in de uitvoering kunnen leiden tot onvrede. Er is een berekend omslagpunt (80kg) dat kosten en opbrengsten te ver uit elkaar lopen. De inkomsten uit het variabele tarief lopen te veel terug en kunnen de kosten niet meer dekken (diftarparadox). Stijging kosten voor GFT en lagere opbrengsten voor papier leiden tot hogere lasten & tarieven. De consequenties voor het PMD zijn nog niet helder. Bij het uitgangspunt van 100% kostendekking, kunnen de tarieven hierdoor verder stijgen.	We monitoren de resultaten van afvalscheiding goed. We brengen steeds de financiële aspecten in beeld en melden de financiële consequenties. Indien nodig gaan we met de raad in gesprek. De doorrekening van de financiën is in maart en in juni getoetst ten opzichte van de begroting 2020 (en verwerkt in de Turap). Deze berekening geeft aan dat de afvalbegroting per saldo conform begroting loopt. Vooralsnog is er geen aanleiding om nadelen te melden ten opzichte van de begroting. Ook is de raad van mening dat voorlopig niet wordt getornd aan de servicelevels. De voorziening afvalstoffen is leeg en voor 2020 is er een kostendekkend tarief. De ontwikkelingen in de tarieven voor GFT, papier en PMD kunnen leiden tot voor en nadelen. De doorrekening van de financiën in maart ten opzichte van de begroting 2020, is in juni geactualiseerd voor de Turap. Van deze ontwikkelingen is een inschatting gemaakt en financieel vertaald in de afvalbegroting voor 2021. We monitoren de ontwikkelingen m.b.t. de ingezamelde tonnages, prijzen in de afvalstromen en de ontwikkelingen in het PMD-dossier en zullen indien noodzakelijk informeren over de ontwikkelingen. Een optie om de lasten te verlagen, is het aanpassen van het serviceniveau. De raad is van mening dat daar voorlopig niet aan wordt getornd.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0
Afvalstoffenheffing is kostendekkend. De voorziening om fluctuaties op te vangen is leeg. Impact op de doelstelling:
Kans (0 - 100%)	25
Impact op imago: Niet halen van de doelen of slechte dienstverlening geven imagoschadevan de doelstelling. Dat geldt ook voor te hoge tarieven Toelichting vervallen: Toelichting wijziging: Toelichting nieuw:
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Bijstorting voor benodigd pensioenvermogen voor (oud)bestuurders
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	P.M. van Wingerden-Boers
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De rentetarieven zijn de afgelopen jaren zeer laag. Het benodigde pensioenvermogen wordt berekend op basis van het tarief voor waardeoverdracht dat landelijk wordt vastgesteld. Een wijziging van dit tarief heeft gevolgen voor de hoogte van het benodigde pernsioenvermogen.	Dit heeft tot gevolg dat het opgebouwd pensioenvermogen ten opzichte van het verleden minder rendeerde, wat negatief uitpakte in de vergelijking met het benodigde pensioenvermogen. Een verlaging van het rentetarief voor de waardeoverdracht leidt tot een voor de polis hoger benodigd pensioenvermogen.	Pensioenvoorziening is extern belegd. Het risico van bijstorting wordt geaccepteerd. Er zijn door ons geen maatregelen te nemen om dit risico te beinvloeden.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 400.000

Kans (0 - 100%)	50

Impact op de doelstelling	Doelstelling is gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Gevolgen langdurige droogte
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Door langdurige droogte dreigt schade aan openbaar groen
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
-langdurige droogte / neerslagtekort	-uitval van openbaar groen (bomen, gazon, heesters) -herstelkosten -toenemende kans op brand -intrede van ziekten en plagen in het openbaar groen	extra water geven (handmatig) klimaatbestendige bomensoorten terug planten minimaal gebruik maken van 'droogte gevoelige heesters' inzaaien nieuwe grasmengsels in slechte gazons brandweer is alert op branden, gemeente deelt informatie over brandgevaar via haar kanalen kappen van bomen (in verband met de onveiligheid doordat de letterzetter zich heeft ingevreten in bomen) gecontroleerd afvoeren van hout wat is aangetast door de letterzetter water vasthouden in de openbare ruimte
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 180.000
Door klimaatverandering hebben wij te maken met langere droge periodes. Langdurige droogte tast het openbaar groen aan. Apeldoorn is een groene stad. Om ons groen te behouden zullen wij aanpassingen moeten doen in de openbare ruimte. Door de langdurige droogte lopen wij het risico dat er veel groen uitvalt. De vervangingswaarde bij uitval schatten wij in op een bedrag tussen de 200.000 en 500.000 euro waarbij wij rekening moeten houden dat een oude boom niet 1 op 1 te vervangen is door een gelijkwaardig exemplaar.
Kans (0 - 100%)	45
De kans op langdurig droge periodes is door de klimaatverandering aan het toenemen.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Groen: toename van invasieve soorten
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
op dit moment: de groei en toename van de japanse duizendknoop Japanse duizendknoop groeit nagenoeg overal langs watergangen is bestrijding van de Japanse duizendknoop met round up verboden Geen wettelijk verbod op verkoop van de Japanse duizendknoop Onwetendheid tuincentra van de effecten van de japanse duizendknoop waardoor verkoop nog steeds plaatsvindt	Verdringing van inheemse flora treft ecologie en milieu, groei op ongewenste locaties schade aan infrastructuur en funderingen waardedaling gronden mogelijke claims	verstrekken van informatie (brief/website/ontwikkelen van app, etc) alle locaties in beeld brengen en monitoren lobby op verbod door tuincentra kennisontwikkeling garantie bij aannemers vragen bij het opleveren van 'groen' bestrijden door middel van stoom, stroom, afgraven, frequent maaien, verstikken, injecteren met round up, begrazen toezicht houden bij maaien
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 750.000

Kans (0 - 100%)	75
oorten (Financiële) Toelichting: het bestrijden van invasieve soorten in de openbare ruimte brengt de nodige problemen met zich mee. Landelijk is een zoektocht gaande hoe de bestrijding het meest efficiënt en effectief kan plaatsvinden. Veel gemeenten zijn op zoek naar de juiste methode om de japanse duizendknoop te bestrijden. Als voorbeeld heeft de gemeente Amsterdam in 2019 8 miljoen euro vrijgemaakt om de Japanse duizenknoop te lijf te gaan. Wij stellen jaarlijks een plan van aanpak op. Dit heeft ook in 2022 plaatgevonden. Het doel is om schade aan verhardingen en leidingen te voorkomen. Daarnaast proberen wij de aantasting van de biodiversiteit te voorkomen (de japanse duizendknoop verdringt andere soorten). De japanse duizendknoop wordt op dit moment bestreden met een combinatie van chemische bestrijding met glyfoysaat en maaibeheer. Onze doelen worden op dit moment met de huidige werkwijze goed behaald. In 2023 wordt weer een plan van aanpak gemaakt. Net als in 2022 zullen wij ook in 2023 onderzoek doen naar alternatieve bestrijdingsmogelijkheden. In 2022 is globaal 80.000 euro uitgegeven voor de bestrijding van de japanse duizendknoop.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Overlastgevende soorten
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De eikenprocessierups zorgt voor overlast. De brandharen van deze rups kunnen de huid, de ogen en de luchtwegen van mensen en dieren binnendringen. Er is een tekort aan bestrijders.	Huiduitslag jeuk allergische reacties In zeldzame gevallen kan braken, duizeligheid en koorts ontstaan afzetten van bomen / wegen mogelijk een tekort aan financiële dekking om de kosten van de bestrijding te dekken maatschappelijke onrust/bezorgdheid vermijden van risicogebieden: annuleren/verplaatsen van activiteiten en evenementen	bomen preventief bespuiten nesten laten verwijderen door specialisten aansluiten op het landelijke actieplan meer diversiteit in boomsoorten bij boomvervanging aanbrengen meerjarig aanbesteden van het verwijderen van de rupsen en nesten
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 280.000
ijden van de eikenprocessierups (en mogelijk in de toekomst de dennenprocessierups) omdat deze rupsen schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Financiële toelichting
Kans (0 - 100%)	70
De omvang van het probleem verschilt per jaar. Door in te zetten op het vergroten van biodioversiteit, willen wij het aantal nesten dat wij moeten verwijderen verkleinen. In 2022 was de plaagdruk, net als in 2021, aanzienlijk lager dan in de jaren ervoor. De dennenprocessierups komt steeds dichter bij Nederland. Ook deze rups heeft brandharen vergelijkbaar met die van de eikenprocessierups. De kans dat deze rups op termijn ook in Apeldoorn te vinden zal zijn is groot.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Nieuw verdeelmodel rijksbijdrage beschermd Wonen
Organisatie onderdeel	Afdeling beleid maatschappelijke ontwikkeling	BPM: Programma 7
Portefeuillehouder	N.T. Stukker
Doelstelling	Kinderen en jongeren groeien gezond en veilig op.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De rijksmiddelen worden nu verdeeld over gemeenten beschermd wonen op basis van het historische verdeelmodel en wordt afgebouwd naar lager budget vanuit het objectief verdeelmodel.	Als gevolg van afschaffen historische verdeling en invoering objectieve verdeling loopt Apeldoorn forse financiële risico’s.	Actieve bestuurlijke en ambtelijke lobby vanuit de VNG richting ministeries. Als gevolg van deze lobby is een invoering van objectieve verdeelmodel niet ineens per 2021 maar vanaf 2024 geleidelijk over 10 jaar. Lopende nieuwe aanbesteding waarin wordt toegewerkt naar een strategisch partnerschap met 10 aanbieders en een nieuwe productstructuur. Vanuit Beschermd Thuis wordt de komende jaren gewerkt aan een afbouw van het aantal intramurale plekken Beschermd wonen en wordt tegelijkertijd ingezet op een opbouw van tussenvormen van Beschermd wonen; een Beschermd Thuis in de wijk. Deze maatregelen staan beschreven in het Ontwerp Beschermd Thuis 2030 dat medio 2021 in de zes gemeenteraden is vastgesteld. De opbouw van een lokale bestemmingsreserve bij overschotten op het regionale MO/BW budget voor investeringen ten behoeve van de transformatie naar beschermd thuis met als maximum per jaar van 2022 tot en met 2032 het Apeldoornse deel van het overschot op het budget van de regio voor MO/BW. Er ligt een flinke opgave in de beschikbaarheid van woningen vanwege de afbouw van Beschermd Wonen. Daarom start er een projectleider voor de woonopgave Beschermd Thuis. De gemeente zet proactief in op de huisvesting van cliënten die uit Beschermd Wonen gaan uitstromen in de komende periode van afbouw.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 500.000
Vanaf 2022 wordt gedurende een periode van 10 jaar het historische verdeelmodel rijksbijdrage Beschermd Wonen omgebouwd naar een objectief verdeelmodel. het tekort kan in deze periode oplopen tot 20.000.000 euro nadeel voor de gemeente Apeldoorn. Voor de MPB 2020-2023 betekent dat een risico van € 2 mln in 2022 en € 4 mln. in 2023. Conform het vastgestelde kader is dat het risicobedrag waarmee in deze MPB rekening wordt gehouden.
Kans (0 - 100%)	25
Het inschatten van het % kans is gerapporteerd op 50% omdat onzeker is of het zich als gevolg van beheersmaatregelen zich zal voordoen. Het rapporteren van het % is niet objectief bepaalbaar.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Tunnel Laan van Osseveld
Organisatie onderdeel	Afdeling projecten, programma's en interimmanagement	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Er onstaat vertraging in de uitvoering van het werk, omdat de materialen niet geleverd kunnen worden, er te weining personeel is om de werkzaamheden uit te voeren en/of tegen zitten weersomstandigheden (veel regen en vorst).	Vertraging in uitvoering en daardoor uit volgende kosten.	Beheersing van het project in de projectorganisatie middels het continu actueel houden van de planning, budgetbewaking en het beheersen van risico's, door periodieke voortgangsbespreking in de overlegorganen. Het actief betrekken van bestuur en lijn (draagvlak). Duidelijk maken wie waarvoor verantwoordelijk is. Helder communiceren met betrokkenen zodat er minder kans op onduidelijkheden zijn.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 477.500

Kans (0 - 100%)	50
onder tunnelen van de spoorwegovergang op de Laan van Osseveld en de weg verbreden naar 2 keer 2 rijbanen.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Gevolgen en aanpak verplichtingen uit diverse natuur-, water-, en klimaatdoelstellingen
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsbeleid	BPM: Programma 9
Portefeuillehouder	J. Joon
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Op 29 mei 2019 heeft de Raad van State uitspraak gedaan over de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). De PAS mag sindsdien niet meer worden gebruikt als basis voor toestemming voor activiteiten die stikstof uitstoten.	Nog nader uit te werken	We kiezen voor een projectmatige aanpak. Er is een projectleider aangesteld en een programmaorganisatie in uitvoering om in te kunnen spelen op kansen en mogelijkheden die zich in de praktijk aandienen. Er is nauw contact met het Rijk en de Provincie Gelderland. Binnen de bestaande toestemmingsverlening bestaan er mogelijkheden om tot een adequate oplossing te komen. De landelijke en provinciale ontwikkelingen op gebied van bronmaatregelen, toestemmingsverleningen (vergunningen) en stikstofbanken worden nauw gevolgd. Inventarisatie uitgevoerd naar de huidige stikstofproblematiek in Apeldoorn. Inventarisatie uitgevoerd naar de stikstofbehoefte Apeldoorn 2040. Betreft de benodigde ruimte voor projecten op gebied van o.a. wonen, werken en mobiliteit. Juridisch extern advies gevraagd voor het aankopen van stikstof. Gebiedsgerichte aanpak (Uddel en IJsselvallei). Verkenningen uitgevoerd voor het formuleren van een aankoopbeleid van stikstof. Opstellen stikstofaanpak.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	50

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Ontwikkeling Woldhuis 13
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	M. Wenzkowski
Doelstelling	Het realiseren van een levendig stadslandgoed in het “hart” van Landgoed Woudhuizen wat aantrekkelijk is voor inwoners om naar toe te gaan voor ontmoeten, bewegen en natuurbeleving en met gerenoveerde/gerestaureerde panden die een goed rendement opleveren. Met een gerenoveerde boerderij op Het Woldhuis 13 heeft Apeldoorn er een nieuwe plek bij waar je de natuur kunt beleven op een stadse, zakelijke, recreatieve èn inclusieve manier. De doelstelling voor dit project is het herbestemmen, restaureren en verhuren van de monumentale boerderij Het Woldhuis 13. Met de beschikbare financiële middelen als kader is de uitdaging om zoveel mogelijk duurzaam en inclusief te werk te gaan.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
a) Bestemming nu agrarisch, moet lichte horeca, vergaderzalen en kleine ambachtswerkplaats worden b) De verhuring kent een ander fiscaal regime c) Geen interesse in het huren van de locatie of tegen een lagere huurprijs dan nu aangehouden	a) (Tijdelijk) leegstand, geen dekking voor de gedane investering, geen verhoogde aantrekkelijkheid van het landgoed b) Beoogd gebruik niet haalbaar, waardoor geen huurder te vinden en geen huurinkomsten zijn te genereren en subsidie Steengoed niet wordt verstrekt c) Extra projectkosten in de vorm van niet verrekenbare BTW, die niet volledig gedekt worden door aanpassing van de huurprijs	In nauw overleg met Provincie blijven teneinde subsidievoorwaarden zo gunstig mogelijk te houden Bestemmingsplan ligt ter inzage sinds half december 2022 en bewoners in het gebied zijn actief geïnformeerd. Het zoeken van een huurder zo snel mogelijk in gang zetten na meer zekerheid en duidelijkheid in het bestemmingsplanproces; hiervoor zoveel mogelijk (social)media kanalen gebruiken, naast de hulp van een makelaarskantoor. Gefaseerde uitvoering om bestemmingsplanproces en bouw gelijktijdig te kunnen laten verlopen
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 637.500
Het risicobedrag betreft de teruggave van de reeds beschikte provinciale subsidie (€ 250.000) en een ander fiscaal regime qua verhuur (€ 400.000). De kapitaallasten van het risicobedrag bedragen circa € 35.000 per jaar. Indien geen of tijdelijk geen verhuur kan plaatsvinden na realisatie van de renovatie bedraagt dit nadeel € 70.000 per jaar. Omdat het object vanuit project verduurzaming gezorgd wordt voor een gasloos pand, zal de terugverdienopgave voor het project verduurzaming moeten plaatsvinden via een hogere huur, mits mogelijk gelet op de marktomstandigheden. Daarmee wordt de huuropgave € 70.000 per jaar. De bestemmingsplanwijziging loopt langer door dan verwacht. Hierdoor zal het project in 2 fases worden uitgevoerd. Fase 1 zal zich met name richten op het casco en de schil van de boerderij (een 1 op 1 renovatie). Fase 2 kan pas worden opgestart wanneer de bestemming gereed is (verwacht 2e kwartaal 2023). Deze zal zich dan kunnen richten op de werkzaamheden die alles te maken hebben met de gewenste invulling van de boerderij. Dit betekent dat de boerderij te maken heeft met een bouwperiode van een jaar en deels tweemaal oppakken van werkzaamheden. Het risico is dat dit leidt tot mogelijke meerkosten als gevolg van prijsstijgingen in de komende periode en frictiekosten bij opnieuw oppakken van bouwonderdelen. Indicatief wordt dit risico geraamd op 10-30% van de bouwsom (€ 1,5 miljoen), ergo gemiddeld € 300.000. De kapitaallasten hiervan bedragen circa € 15.000 per jaar. Het verwachte kosteneffect als gevolg van (extreme)prijsstijgingen in 2022 is voor € 100.000 opgenomen in het extra krediet van € 3 mio binnen de MPB 2023-2026 voor prijsstijging projecten. Daarmee is het risicobedrag voor dit onderdeel verlaagd naar € 200.000. Het financiële effect is daarom met € 100.000 verlaagd naar € 850.000 ten opzicht van de MPB 2023-2026.
Kans (0 - 100%)	75
Nu de bestemmingswijziging naar gemengd ter inzage ligt en fase 1 van de restauratie begin januari 2023 is gestart, is ook de zoektocht naar een passende huurder concreet gestart. Op dit moment is onbekend of er – binnen afzienbare tijd - een geschikte (bij voorkeur BTW belaste) huurder te vinden is, mede gelet op de conjunctuurontwikkelingen deze jaren. Het kanspercentage is vooralsnog conform de MPB 2023-2026. Dit met name vanwege de onvermijdelijke meerkosten als gevolg van de fasering.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Koninklijk Veluwe
Organisatie onderdeel	Afdeling Vitaal ondernemend Apeldoorn	BPM: Programma 9
Portefeuillehouder	van Vierssen
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
		Zie bijlage in excel per gebeurtenis
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	20
Ondernemers stimuleren tot het ontwikkelen van een duurzaam aanbod dat past binnen de vastgestelde kaders binnen het project. 2. Het aantrekken van nieuwe toeristische doelgroepen ‘Paul’ en ‘Nora’ in de schouderseizoenen. 3. De toeristen langer binden aan de regio. 4. De Veluwe op de kaart zetten als plaats die aantrekkelijk is om te verblijven en waar inwoners trots op zijn. 5. Een fundament neerzetten voor de toekomst wat ondernemers verder kunnen uitbouwen om de nieuwe doelgroep te blijven aantrekken. Financiele toelichting: Kans oelichting:
Impact op de doelstelling
Impact op de image

Nog te verwachten extra rijksvergoeding 2026 en verder (nieuwe financieringsafspraken Rijk-gemeenten)
Organisatie onderdeel	Afdeling financiën en control	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	D.H. Cziesso
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Het verschil is zodanig dat de gemeente op korte termijn onvoldoende kan ombuigen, waardoor tijdelijk de algemene reserve het verschil moet opvangen. Vervallen.	Gevolg is een niet sluitende begroting, waardoor een beroep moet worden gedaan op de algemene reserve.	- Monitoren ontwikkelingen herverdeling gemeentefonds - Jaarlijks tenminste de 1e jaarschijf van de begroting sluitend maken - Tijdig onderzoeken van mogelijke ombuigingen
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 5.000.000

Kans (0 - 100%)	25

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Continuïteit dienstverlening
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Paragraaf
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Niet tijdige of onvoldoende opschaling in crisissituaties	Burgers en bedrijven krijgen niet wat ze op dat moment wel nodig hebben (uitkering of voorziening)	Beschikbaar zijn van adequate procedures in crisissituaties Training van betrokken medewerkers Regelmatig testen van de procedures
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 350.000

Kans (0 - 100%)	10
eren van diensten aan burgers en bedrijven -Risicobedrag bestaat uit eventuele gevolgschade van het uit de lucht zijn -Het percentage is laag ingestoken omdat het risico een grote calamiteit beschrijft. De kans dat een uitval zich met die impact voordoet is niet groot.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Beperkt absorptievermogen organisatie bij digitalisering van processen
Organisatie onderdeel	Afdeling informatie	BPM: Paragraaf
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Onvoldoende digitale vaardigheden bij de medewerkers Procesmanagement is op bepaalde plekken in de organisatie nog onvoldoende ontwikkeld Onvoldoende capaciteit om nieuwe ontwikkelingen in de organisatie te kunnen implementeren	Processen zijn van onvoldoende kwaliteitsniveau en worden steeds minder efficiënt	Continu investeren in medewerkers Verder ontwikkelen procesmanagement Eisen stellen aan organisatieonderdelen voordat tot implementatie nieuw IT-middel wordt overgegaan Borgen dat middelen en capaciteit voldoende aanwezig zijn voordat tot implementatie van it middelen wordt over gegaan.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	25
eren van informatie- en IT diensten afgestemd op de bedrijfseisen
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Zwembad Noord Oost
Organisatie onderdeel	Afdeling Vitaal ondernemend Apeldoorn	BPM: Programma 8
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Door vertraging in de ontwikkeling van het nieuwe zwembad neemt het veiligheidsrisico toe.	Open houden van het zwembad kan tot hoge kosten van noodzakelijk onderhoud leiden. In het uiterste geval zal het bad eerder moeten sluiten, voordat het nieuwe zwembad is opgeleverd. Dat kan weer leiden tot een verlies aan bezoekers.	Door regelmatig een bouwkundige en installatietechnische inspectie uit te laten voeren, houden we zicht op de staat van het zwembad. Indien nodig kunnen we tijdig maatregelen treffen. In 2023 wordt het dak gedeeltelijk gerenoveerd.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	50

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Geslaagde hackaanval (ransomware)
Organisatie onderdeel	Afdeling concern zaken	BPM: Programma 1
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
De gemeente Apeldooorn wordt het doelwit van externen die een geslaagde hackaanval uitvoeren op de IT-dienstverlening van de gemeente.	De IT-dienstverlening is niet beschikbaar en de dienstverlening aan inwoners, bedrijfven en organisaties komt daardoor grotendeels stil te liggen Vertrouwelijke informatie/persoonsgegevens komen in het bezit van niet daartoe geautoriseerde personen. Wanneer de hackaanval ook de dienstverlening in de openbare tuimte raakt (bijvoorbeeld iVRIs, gemalen) kan dit tot verstoringen in de openbare ruimte leiden De handhaving i.r.t. openbare orde en veiligheid kan in gevaar komen , doordat informatie niet beschikbaar is. Uikeringen kunnen niet uitbetaald worden aan inwoners Aangiften van geboorte en overlijden kunnen niet plaatsvinden	We zijn compliant aan de BIO en de PDCA cyclus is geborgd in relatie tot informatiebeveiliging
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 195.000

Kans (0 - 100%)	5
nemen va passende technische en organisatorische maatregleen om de kand op een geslaagde hackaanval (ransomware) te beperken en het nemen van voldoende preventieve maatregelene om na een geslaagde aanval de dienstverlening te kunnen herstellen binnen de daar daavoor afgesproken termijn. Financiele toelichting Een geslaagde ransomwaare aanval brengt veel werkzaamheden mee om de geraakte IR-dienstverlening weer te herstellen. Bijvoorbeeld forensisch onderzoek, inhuur externe expertise, aanschaf nieuwe IT-middelen, inrichten wassstraat, nemen van additionele beveiligingsmaatregelen, extra communicatie richting oers ca. Bedrag is een geactualiseerde schatting gebaseerd op de kosten na 1 jaar van de gemeente Hof van Twente heeft gemaakt na een geslaagde ransomware aanval daar in december 2020 Kan toelichting De kan op een data lek van majeure omvang is beperkt. Vandaar dat hier uitgegaan worden van 5%.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Vervangingsgolf wegen als gevolg van naoorlogse groei van Apeldoorn kan niet opgevangen worden binnen toekomstige beschikbare financiële ruimte
Organisatie onderdeel	Afdeling beheer en onderhoud	BPM: Programma 3
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
		Om goed om te gaan met al deze verschillende belangen, doelstellingen en opgaven implementeren we strategisch assetmanagement en stappen we over van sturing op normen naar sturen op waarden. We proberen onze assets en middelen zo in te zetten dat deze maximaal waarde toevoegen voor de inwoners en gebruikers van onze stad. We maken een Strategisch Assetmanagement Plan (SAMP). Hierin wordt langjarig vooruit gekeken en leggen we een investeringsprogramma voor aan de gemeenteraad voor de komende 4 jaar. We volgen de kwaliteit van de assets en leggen keuzes voor vervanging voor, waarbij sturing verloopt via de knoppen: kwaliteit / financiën / risico’s. Het eerste SAMP zullen we begin 2023 aan uw raad voor leggen zodat de uitkomst betrokken kan worden in de voorjaarsnota 2024-2027
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	25

Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Uitvoering energietransitie blijft achter, waardoor doelen niet worden gehaald
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsbeleid	BPM: Programma 4
Portefeuillehouder	Danny Huizer
Doelstelling	Energieneutraliteit voor 2050
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
We stellen te hoge eisen en randvoorwaarden aan (grootschalige) opwek projecten waardoor geen haalbare BC mogelijk is (mismatch tussen overheidsrealiteit / maakbaarheidsdenken en marktrealiteit. Inwoners en marktpartijen wachten af of stellen besluitvorming uit en komen onvoldoende in beweging Gebruik van energie blijft toenemen. We kunnen voorgenomen acties en projecten niet starten of stoppen deze omdat tekort is aan uitvoeringscapaciteit en beschikbaarheid van grondstoffen. Onrealistische verwachtingen van technische ontwikkelingen (Georganiseerde) weerstand tegen het nemen van maatregelen	De uitvoering wordt vertraagd of gaat te traag waardoor we onze doelstellingen niet halen.	• Marktpartijen betrekken bij ontwikkeling van eisen en randvoorwaarden • Keuzes maken in integrale afweging van diverse belangen en consequenties aanvaarden. • Flexibiliteit en wendbaarheid zoveel mogelijk inbouwen, raad nauw betrekken houden bij ontwikkelingen, inbouwen van experimenteren en leren • Kennisdelen over inzet van bewezen technieken en ruimte geven aan innovaties • Inzetten op besparen en bewustwording en laagdrempelige kennisdeling • Nog meer inzetten op besparen en bewustwording • Afspraken via raamcontracten en in samenwerkingen met uitvoerende partijen (leveren van mensen, producten en diensten), samen met sociaal, hr en ez werken aan vergroten aantrekkelijkheid als werkgever en afnemer. • Prioriteiten aanpassen, stoppen van activiteiten of niet starten, accepteren van vertraging • Werken aan bewustwording en voordelen inzichtelijk maken • Deels accepteren en deels focus verleggen waar wel ruimte is
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	50
Het percentage is vrij hoog ingestoken. We ervaren nu als sommige oorzaken. En wij weten dat de ambitie uitdagend is. Daarom zijn er zoveel maatregelen en zijn deze onderdeel van het nieuwe programma. Toelichting vervallen: Toelichting wijziging: Toelichting nieuw:
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Wijzigingen in Rijks- en provinciaal beleid t.a.v. energietransitie
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsbeleid	BPM: Programma 4
Portefeuillehouder	Danny Huizer
Doelstelling	Ons beleid sluit niet meer aan op provinciaal en Rijksbeleid.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Wijzigingen van provinciaal en Rijksbeleid	Door onzekerheid, onduidelijkheid of wijziging van beleid kunnen we onze doelstelling niet halen.	• Disclaimer opnemen in afspraken met partners • Jaarlijkse monitoring en gesprek met college en raad en indien nodig bijsturen van actieplan of programma • Invloed uitoefenen via VNG e.d.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0

Kans (0 - 100%)	50
Het percentage is betrekkelijk hoog ingestoken omdat zowel het Rijk als de provincie hard werkt aan het creëren van een stimulerend kader waarin gemeenten de transitie kunnen volbrengen. Anderzijds zijn er op dit moment veel crises en is de impact voor Apeldoorn (te) lang onduidelijk. Daarnaast hebben we er betrekkelijk weinig invloed op.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Ombuigingen op Rijks- en provinciale bijdragen energietransitie
Organisatie onderdeel	Afdeling omgevingsbeleid	BPM: Programma 4
Portefeuillehouder	Danny Huizer
Doelstelling
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
Ombuigingen op beschikbare financiële bijdragen van rijk en/of provincie voor de opgave	We halen onze doelstelling niet.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 0
utraal voor 2050 Financiele toelichting:
Kans (0 - 100%)	50
Het percentage is betrekkelijk hoog ingestoken omdat enerzijds zowel het Rijk als de provincie hard werkt aan het creëren van een stimulerend kader waarin gemeenten de transitie kunnen volbrengen. Anderzijds zijn er op dit moment veel crises en is de impact voor Apeldoorn (te) lang onduidelijk. Daarnaast hebben we er betrekkelijk weinig invloed op.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt niet gehaald
Impact op de image	Ernstige schade (regionale pers)

Uitstel preventief onderhoud ivm vervanging of afstoot
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: P01/0.3 Beheer overige gebouwen
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
In afwachting van geplande sloop/nieuwbouw of renovatie wordt (groot) preventief onderhoud beperkt tot het vanuit veiligheid vereiste minimale verplichte onderhoud en keuringen.	Onveiligheid aan het pand waardoor (gedeeltelijke) buiten gebruikstelling noodzakelijk is. Extra niet begrote vervangings-/herstelkosten voor een relatief korte periode.	Nauwkeurig monitoren van de onderhoudssituatie zodat bij tijdig ingrijpen een eventuele buiten gebruikstelling wordt voorkomen. Risico nadrukkelijk aan de orde brengen binnen het toekomstig vervangingsproject. Bij start van het vervangingsproject aan de hand van de planning en doorlooptijd mogelijk noodzakelijk onderhoud bepalen om de looptijd van het project te kunnen overbruggen. Tussentijds wordt dit bijgesteld als de planning wijzigt. Vervanging van kritieke onderdelen worden wel geraamd, maar niet op voorhand uitgevoerd. Tijdig gesprek met beleid over toekomstige vervangingen om niet gewenst uitstel vanweg onderhoud te voorkomen.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 125.000
Op dit moment zijn enkele vervangingsprojecten aan de orde waarbij het jaarlijks onderhoud wordt geminimaliseerd, namelijk ) Sporthal Zuiderpark; oplevering nieuwbouw of renovatie verwacht in 2025 of later ) Werkschuur Accres Berg en Bos; oplevering renovatie verwacht in 2024 of later *) Complex Wenumse Watermolen; verkoop verwacht eind 2023 of later Ondanks de beheersmaatregelen is het risico aanwezig dat – bouwkundig maar zeker ook installatietechnisch - grotere verstoringen aan de orde zijn die direct moeten worden verholpen om buiten gebruikstelling of onveiligheid te voorkomen. Binnen de huidige onderhoudsbegrotingen binnen Vastgoedbedrijf is hiervoor geen onvoorzien of stelpost aanwezig. Voor het complex Wenumse Watermolen is binnen de Jaarrekening 2022 een storting gedaan in de voorziening achterstallig onderhoud voor de watermolen zodat dit in 2023 hersteld kan worden. De overige onderdelen en gebouwen vallen buiten deze voorziening en maken daarom onderdeel uit van deze risicokaart. Het risicobedrag kent een bandbreedte van € 0 tot € 500.000. Het financieel effect bedraagt gemiddeld € 250.000, namelijk het gemiddelde van de bandbreedte. Dit risico is nieuw bij de Jaarrekening 2022.
Kans (0 - 100%)	50
De kans is een aanname van wel/niet optreden en is niet verder onderbouwd. Dit risico is nieuw bij de Jaarrekening 2022.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Uitstel preventief onderhoud ivm vervanging of afstoot
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: RVG
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
In afwachting van geplande sloop/nieuwbouw of renovatie wordt (groot) preventief onderhoud beperkt tot het vanuit veiligheid vereiste minimale verplichte onderhoud en keuringen.	Onveiligheid aan het pand waardoor (gedeeltelijke) buiten gebruikstelling noodzakelijk is. Extra niet begrote vervangings-/herstelkosten voor een relatief korte periode.	Nauwkeurig monitoren van de onderhoudssituatie zodat bij tijdig ingrijpen een eventuele buiten gebruikstelling wordt voorkomen. Risico nadrukkelijk aan de orde brengen binnen het toekomstig vervangingsproject. Bij start van het vervangingsproject aan de hand van de planning en doorlooptijd mogelijk noodzakelijk onderhoud bepalen om de looptijd van het project te kunnen overbruggen. Tussentijds wordt dit bijgesteld als de planning wijzigt. Vervanging van kritieke onderdelen worden wel geraamd, maar niet op voorhand uitgevoerd. Tijdig gesprek met beleid over toekomstige vervangingen om niet gewenst uitstel vanweg onderhoud te voorkomen.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 125.000
Op dit moment zijn enkele vervangingsprojecten aan de orde waarbij het jaarlijks onderhoud wordt geminimaliseerd, namelijk ) Sporthal Zuiderpark; oplevering nieuwbouw of renovatie verwacht in 2025 of later ) Werkschuur Accres Berg en Bos; oplevering renovatie verwacht in 2024 of later *) Complex Wenumse Watermolen; verkoop verwacht eind 2023 of later Ondanks de beheersmaatregelen is het risico aanwezig dat – bouwkundig maar zeker ook installatietechnisch - grotere verstoringen aan de orde zijn die direct moeten worden verholpen om buiten gebruikstelling of onveiligheid te voorkomen. Binnen de huidige onderhoudsbegrotingen binnen Vastgoedbedrijf is hiervoor geen onvoorzien of stelpost aanwezig. Voor het complex Wenumse Watermolen is binnen de Jaarrekening 2022 een storting gedaan in de voorziening achterstallig onderhoud voor de watermolen zodat dit in 2023 hersteld kan worden. De overige onderdelen en gebouwen vallen buiten deze voorziening en maken daarom onderdeel uit van deze risicokaart. Het risicobedrag kent een bandbreedte van € 0 tot € 500.000. Het financieel effect bedraagt gemiddeld € 250.000, namelijk het gemiddelde van de bandbreedte. Dit risico is nieuw bij de Jaarrekening 2022.
Kans (0 - 100%)	50
De kans is een aanname van wel/niet optreden en is niet verder onderbouwd. Dit risico is nieuw bij de Jaarrekening 2022.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

Uitstel preventief onderhoud ivm vervanging of afstoot
Organisatie onderdeel	Afdeling vastgoed en grond	BPM: 9781
Portefeuillehouder	W. Willems
Doelstelling	Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf 2017: Missie Vastgoedbedrijf Het optimaal exploiteren met juiste balans tussen financieel en maatschappelijk rendement, (kostendekkend) verhuren en instandhouden van gemeentelijk vastgoed voor gemeentelijke diensten en doelgroepen van beleid (passend binnen de kerntaken) en zonodig verwerven, afstoten of ontwikkelen en realiseren. Doelstelling Vastgoedbedrijf: Het uitvoeren van onze missie doen we efficiënt en effectief met als resultaat optimaal te faciliteren in vraag en aanbod en het beheersen van financiële risico’s op gebouw en portefeuille niveau. Het Vastgoedbedrijf functioneert als het bedrijfseconomisch geweten van de gemeente Apeldoorn op het ruimste vlak van vastgoed.
Definiëren risico's
Oorzaak risico	Gevolgen risico	Maatregelen
In afwachting van geplande sloop/nieuwbouw of renovatie wordt (groot) preventief onderhoud beperkt tot het vanuit veiligheid vereiste minimale verplichte onderhoud en keuringen.	Onveiligheid aan het pand waardoor (gedeeltelijke) buiten gebruikstelling noodzakelijk is. Extra niet begrote vervangings-/herstelkosten voor een relatief korte periode.	Nauwkeurig monitoren van de onderhoudssituatie zodat bij tijdig ingrijpen een eventuele buiten gebruikstelling wordt voorkomen. Risico nadrukkelijk aan de orde brengen binnen het toekomstig vervangingsproject. Bij start van het vervangingsproject aan de hand van de planning en doorlooptijd mogelijk noodzakelijk onderhoud bepalen om de looptijd van het project te kunnen overbruggen. Tussentijds wordt dit bijgesteld als de planning wijzigt. Vervanging van kritieke onderdelen worden wel geraamd, maar niet op voorhand uitgevoerd. Tijdig gesprek met beleid over toekomstige vervangingen om niet gewenst uitstel vanweg onderhoud te voorkomen.
Classificeren risico's
Financieel effect	€ 125.000
Op dit moment zijn enkele vervangingsprojecten aan de orde waarbij het jaarlijks onderhoud wordt geminimaliseerd, namelijk ) Sporthal Zuiderpark; oplevering nieuwbouw of renovatie verwacht in 2025 of later ) Werkschuur Accres Berg en Bos; oplevering renovatie verwacht in 2024 of later *) Complex Wenumse Watermolen; verkoop verwacht eind 2023 of later Ondanks de beheersmaatregelen is het risico aanwezig dat – bouwkundig maar zeker ook installatietechnisch - grotere verstoringen aan de orde zijn die direct moeten worden verholpen om buiten gebruikstelling of onveiligheid te voorkomen. Binnen de huidige onderhoudsbegrotingen binnen Vastgoedbedrijf is hiervoor geen onvoorzien of stelpost aanwezig. Voor het complex Wenumse Watermolen is binnen de Jaarrekening 2022 een storting gedaan in de voorziening achterstallig onderhoud voor de watermolen zodat dit in 2023 hersteld kan worden. De overige onderdelen en gebouwen vallen buiten deze voorziening en maken daarom onderdeel uit van deze risicokaart. Het risicobedrag kent een bandbreedte van € 0 tot € 500.000. Het financieel effect bedraagt gemiddeld € 250.000, namelijk het gemiddelde van de bandbreedte. Dit risico is nieuw bij de Jaarrekening 2022.
Kans (0 - 100%)	50
De kans is een aanname van wel/niet optreden en is niet verder onderbouwd. Dit risico is nieuw bij de Jaarrekening 2022.
Impact op de doelstelling	Doelstelling wordt later gehaald
Impact op de image	Schade (plaatselijke pers)

TOP-risico's algemene dienst

Nr.	Afdeling	Risico	Bedrag	Kans	I/S	Netto financieel gevolg weerstands-vermogen	Impact op de doelstelling	Impact op het imago	Totaal
Programma 1
1641	Afdeling financiën en control	Nog te verwachten extra rijksvergoeding 2026 en verder (nieuwe financieringsafspraken Rijk-gemeenten)	10.000.000	25%	S	5.000.000	2	1	3
474	Afdeling financiën en control	Aanvullende rijksvergoeding tekorten Jeugd (2024/2025/2026)	2.000.000	50%	I	1.000.000	2	1	3
861	Afdeling concern zaken	Niet voldoen aan de AVG, inclusief datalekken	3.000.000	25%	I	750.000	1	3	4
Programma 5
641	Afdeling Keten en accountmanagement	Financiële consequenties in MPB opgenomen tekorten en volume- en prijsontwikkeling Jeugdhulp worden onvoldoende door de ingezette maatregelen opgevangen c.q. zijn hoger dan het vastgestelde scenario (groei van 8% per jaar voor prijs- en volume)	4.000.000	25%	S	2.000.000	1	1	2
Programma 6
244	Afdeling loket sociaal	Het definitieve Rijksbudget BUIG is lager dan waar we in de begroting rekening mee houden, waardoor we niet met deze Rijksmiddelen uitkomen.	1.500.000	50%	S	1.500.000	2	1	3
Programma 7
761	Afdeling loket sociaal	Oplopende kosten (volume- en prijsontwikkeling) WMO (als gevolg van vergrijzing en inwoners zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen)	4.000.000	25%	S	2.000.000	3	3	6
1441	Afdeling beleid maatschappelijke ontwikkeling	Nieuw verdeelmodel rijksbijdrage beschermd Wonen	1.000.000	25%	S	500.000	3	2	5
Overige risicos						9.135.875
Totaal						21.885.875

Ten opzichte van de financiële TOP-risico’s in de MPB 2023-2026 zijn een aantal TOP-risico’s nieuw, bijgesteld / gewijzigd of vervallen:

Nieuw:
Er zijn geen nieuwe Top-risico's bijgekomen.

Gewijzigd:
1441 Nieuw verdeelmodel rijksbijdrage Beschermd Wonen.
Dit risico is naar beneden bijgesteld omdat vanaf 2022 t/m 2032 een lokale bestemmingsreserve wordt opgebouwd bij overschotten op het regionale MO/BW budget. Deze dient ten behoeve van de transformatie naar beschermd thuis met als maximum per jaar het Apeldoornse deel van het overschot op het budget van de regio voor MO/BW.

Vervallen:
1461 Tunnel Laan van Osseveld
Nu de uitvoering van de Tunnel gestaag vordert en de tunnel zelf geplaatst is, zijn de risico's wederom bijgesteld naar de nieuwste inzichten. Met deze bijstelling is het niet langer meer een Top-risico.

De overige TOP-risico's zijn ongewijzigd.

Risicobeheersing: actief aan de slag
Er is een pakket aan beheersmaatregelen in ontwikkeling om de risico’s terug te brengen. Hiervoor verrichten wij veel inspanningen.
Per risico blijven we actief beheersmaatregelen uitvoeren om het optreden van het risico te verkleinen en/of bij het optreden daarvan de effecten zo klein mogelijk te houden. We organiseren hiervoor specifieke risicosessies rond projecten en hebben het onderdeel gemaakt van onze aanpak rond procesmanagement. Bij de TOP-risico’s in de diverse programma’s zijn ook beheersmaatregelen te lezen. Belangrijke risico’s zijn nog altijd terug te vinden in de programma’s 5 (Onderwijs & Jeugd) en 7 (Maatschappelijke Ondersteuning). Dit is mede ingegeven door het open-einde karakter van diverse regelingen. Actieve beheersmaatregelen die we daar nemen:

Jeugdhulp
We blijven stevig inzetten op de uitvoering van de beheersmaatregelen zoals door KPMG voorgesteld. Deze maatregelen vergroten het inzicht wat het mogelijk optreden van het risico eerder in beeld brengt. Ook zetten we inhoudelijke maatregelen in om kosten te beheersen. Het gaat bijvoorbeeld om de Praktijkondersteuners bij de Huisartsen. Een belangrijke ontwikkeling is de landelijke Hervormingsagenda Jeugd. VNG en Rijk overleggen binnen deze agenda samen welke maatregelen kunnen en moeten worden genomen om de trend van oplopende kosten Jeugdzorg te doorbreken. We zijn als gemeente goed op deze Hervormingsagenda aangesloten.

Niet-financiële risico’s

Niet ieder risico heeft een financieel gevolg, maar ze kunnen er wel voor zorgen dat wij doelstellingen niet halen en/of dat imago geschaad wordt. Ook die risico’s zijn belangrijk om te beheersen en worden apart in beeld gebracht. Voor de niet-financiële risico’s geldt dat zij als TOP-risico worden aangemerkt als zij een kans > 25% en een score van 4 tot en met 6 waarbij de score als onderstaand wordt bepaald:

De scores betreffen:

Doelstelling wordt toch gehaald (1), de doelstelling wordt later gehaald (2), de doelstelling wordt niet gehaald (3);
Imagoschade: geringe schade (1), ernstige schade (2), zeer ernstige schade (3).

Grafisch ziet het risicoprofiel van deze niet-financiële risico’s er als volgt uit:

Het risicoprofiel laat zien dat er 18 niet-financiële TOP-risico's zijn, waarvan er 3 tevens een financieel TOP-risico zijn. In deze MPB zijn een fors aantal voorstellen nieuw beleid opgenomen. De uitvoeringscapaciteit, zowel intern als extern, is bij de voorstellen een belangrijke wegingsfactor geweest. Niettemin is de huidige krapte op de arbeidsmarkt een belangrijke niet-financiële risicofactor voor de uitvoerbaarheid van zowel nieuw als bestaand beleid en zowel voor onze organisatie als voor onze partners. Dit is een meer overkoepelend risico die niet specifiek in de tabel is opgenomen.

TOP-risico's Algemene dienst
Nr.	Eenheid	Risico	Kans	Impact op de doelstelling	Impact op het imago	Totaal
Paragraaf
1662	Afdeling informatie	Beperkt absorptievermogen organisatie bij digitalisering van processen	25%	Doelstelling wordt later gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	4
Programma 1
503	Afdeling concern zaken	Focus op actuele strategische koers en toekomstagenda	31%	Doelstelling wordt niet gehaald	Zeer ernstige schade (land.pers>6)	6
861	Afdeling concern zaken	Niet voldoen aan de AVG, inclusief datalekken	25%	Doelstelling is gehaald	Zeer ernstige schade (land.pers>6)	4
Programma 3
1781	Afdeling beheer en onderhoud	Vervangingsgolf wegen als gevolg van naoorlogse groei van Apeldoorn kan niet opgevangen worden binnen toekomstige beschikbare financiële ruimte	25%	Doelstelling wordt later gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	4
1383	Afdeling beheer en onderhoud	Groen: toename van invasieve soorten	75%	Doelstelling wordt niet gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	5
301	Afdeling beheer en onderhoud	Ongeval door gladheid	80%	Doelstelling wordt niet gehaald	Schade (plaatselijke pers 0-3)	4
302	Afdeling beheer en onderhoud	Onveiligheid medewerkers en derden	40%	Doelstelling is gehaald	Zeer ernstige schade (land.pers>6)	4
303	Afdeling beheer en onderhoud	Beheer en onderhoud wegen, bruggen etc.	30%	Doelstelling wordt niet gehaald	Zeer ernstige schade (land.pers>6)	6
1381	Afdeling beheer en onderhoud	Gevolgen langdurige droogte	45%	Doelstelling wordt niet gehaald	Schade (plaatselijke pers 0-3)	4
1421	Afdeling beheer en onderhoud	Overlastgevende soorten	70%	Doelstelling wordt niet gehaald	Schade (plaatselijke pers 0-3)	4
1461	Afdeling projecten, programma's en interimmanagement	Tunnel Laan van Osseveld	50%	Doelstelling wordt later gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	4
Programma 4
1803	Afdeling omgevingsbeleid	Ombuigingen op Rijks- en provinciale bijdragen energietransitie	50%	Doelstelling wordt niet gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	5
1801	Afdeling omgevingsbeleid	Uitvoering energietransitie blijft achter, waardoor doelen niet worden gehaald	50%	Doelstelling wordt niet gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	5
1802	Afdeling omgevingsbeleid	Wijzigingen in Rijks- en provinciaal beleid t.a.v. energietransitie	50%	Doelstelling wordt niet gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	5
Programma 7
761	Afdeling loket sociaal	Oplopende kosten (volume- en prijsontwikkeling) WMO (als gevolg van vergrijzing en inwoners zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen)	25%	Doelstelling wordt niet gehaald	Zeer ernstige schade (land.pers>6)	6
1441	Afdeling beleid maatschappelijke ontwikkeling	Nieuw verdeelmodel rijksbijdrage beschermd Wonen	25%	Doelstelling wordt niet gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	5
Programma 8
1681	Afdeling Vitaal ondernemend Apeldoorn	Zwembad Noord Oost	50%	Doelstelling wordt niet gehaald	Schade (plaatselijke pers 0-3)	4
Programma 9
1501	Afdeling omgevingsbeleid	Gevolgen en aanpak verplichtingen uit diverse natuur-, water-, en klimaatdoelstellingen	50%	Doelstelling wordt later gehaald	Ernstige schade (regionale pers 4-6)	4

Ten opzichte van de MPB 2023-2026 zijn er geen nieuwe TOP-risico toegevoegd, verder zijn er geen wijzigingen in de niet-financiële TOP-risico's. Er is één Top-risico vervallen, met betrekking tot Covid'19.

Nieuw:
Er zijn geen nieuwe risico's.

Gewijzigd:
Er zijn geen gewijzigde risico's.

Vervallen:
Het risico met betrekking tot Covid '19 is vervallen.

Risicobeheersing: actief aan de slag
Ook op de niet-financiële TOP-risico's treffen wij de nodige beheersmaatregelen. Voor een belangrijk deel gaat het daarbij om een pro-actieve houding.