Grondbeleid

De gemeente Apeldoorn heeft haar visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de gemeentelijk meerjarenbegroting vastgelegd in de eerder genoemde Nota grond- en vastgoedbeleid.

Grondbeleid is de manier waarop de gemeente Apeldoorn zich beweegt op de grondmarkt. Van het geheel overlaten aan marktpartijen (passief) tot actief verwerven van gronden en opstallen en het transformeren hiervan tot bouwrijpe percelen (actief). Omdat ontwikkelingen verschillende uitgangspunten en oorzaken hebben kan hier niet op een algemene wijze op gestuurd worden. Voor het bereiken van de gemeentelijke inhoudelijke programmatische doelstellingen is er daarom gekozen voor een situationeel grondbeleid, wat een koerswijziging is ten opzichte van eerder vastgesteld beleid.

In de Nota grond- en vastgoedbeleid is de gereedschapskist voor het grondbeleid verder uitgewerkt, waarin het situationeel grondbeleid het uitgangspunt is. In deze nota onderscheiden we twee hoofddoelen voor grondbeleid. Enerzijds willen we met grondbeleid sturen op de realisatie van gewenste ontwikkelingen, zodat we een gewenste maatschappelijke impact in Apeldoorn kunnen realiseren. Anderzijds willen we inzichten geven in de impact van ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij streven we naar een zo goed mogelijk integraal resultaat. Een optimale mix van maatschappelijk en financieel rendement. Om deze doelen te bewerkstelligen is de rolkeuze van de gemeente afhankelijk. We maken hierin onderscheid in regierollen en productierollen. Welke rol we kiezen komt voort uit een afwegingsmodel, de voorkeursrol is hierbij afhankelijk van de urgentie, potentie en positie van een project.
Het grond- en vastgoedbeleid is een hulpmiddel om doelen op andere terreinen te verwezenlijken. In dit kader is het breder kijken naar het grond- en vastgoedbeleid een logische stap. Hierbij wordt dan ook nadrukkelijk gekeken op welke manier het grond- en vastgoedbedrijf ondersteunend kan zijn bij de uitvoering van de visies en de verkenning naar de ruimtelijke maar ook maatschappelijke ontwikkeling van Apeldoorn.
Eén van de instrumenten voor de uitvoering van ons grondbeleid is het grondbedrijf. Het grondbedrijf werkt mee aan de ruimtelijke ontwikkelingen die de Apeldoornse samenleving wil realiseren, faciliteert ontwikkelingen, helpt mee bij de uitvoering ervan en ondersteunt het doel om het feitelijk gebruik van de grond in overeenstemming te brengen met het ruimtelijk gebruik dat we in onze maatschappij willen. Het grondbedrijf doet dit op basis van de Nota grond- en vastgoedbeleid.
Het grondbedrijf stuurt op inzicht in het financiële resultaat, binnen de brede afweging zoals verwoord in de Nota grond- en vastgoedbeleid, in elk project. Daarbij is het van belang dat haar financiële reserve groot genoeg is om financiële risico’s in lopende projecten op te vangen. Het grondbedrijf toetst alle beleidsvoorstellen in lopende publieke projecten aan die voorwaarde.

Ad b: De vermogenspositie van het grondbedrijf over 2022

In aanvulling op de paragrafen grondbeleid in de begroting en jaarrekening kent de gemeente Apeldoorn een meerjarenperspectief grondexploitaties (MPG). Het MPG geeft informatie over de actuele voortgang van de grondexploitaties. In het MPG wordt teruggekeken op het afgelopen jaar en vooruitgekeken naar de komende jaren. De te verwachten ontwikkelingen worden financieel vertaald. Ook wordt een inschatting gemaakt van de risico’s. In deze paragraaf vindt u in het stuk over de Vermogenspositie van het grondbedrijven beknopte weergave van het MPG 2023. Voor uitgebreidere informatie verwijzen wij u naar het MPG 2023.  Aan het punt onder e (de reserves in relaties tot de risico’s) is een aparte paragraaf gewijd bij de jaarrekening: De paragraaf Weerstandsvermogen.

Actuele ontwikkelingen

Naast de verplichte onderdelen in deze paragraaf grondbeleid, geven wij in deze paragraaf
een verantwoording van hetgeen is geschreven in de paragraaf grondbeleid bij de MPB 2022-2025. De actuele ontwikkelingen die daar worden beschreven gaan wij stuk voor stuk hieronder actualiseren.

Beleidskader/proces behorende bij een actieve rol in grond- en vastgoedbeleid
Bij een actieve rol op de grondmarkt hoort een beleidskader waarin een werkwijzer is opgenomen met afspraken over hoe we handelen bij aankoop van gronden en/of opstallen om inhoud te geven aan het actieve grondbeleid. Deze ‘Werkwijzer strategische verwervingen’ is op 6 april 2023 door de Raad vastgesteld.
In deze werkwijzer wordt voor de verschillende soorten strategische verwervingen een aanpak en verantwoording (financieel en aan de raad) beschreven. De soorten strategische verwervingen die we onderscheiden zijn:

-aankopen vooruitlopend op een gebiedsontwikkeling
-aankopen in het kader van vermindering van uitstoot van stikstof
- aankopen die gedaan worden om bijvoorbeeld een maatschappelijk probleem op te lossen (denk hierbij aan ondermijning) of een andere kans die zich voordoet.

Wij voorzien nu dat aanlevering en vaststelling door uw raad in het eerste kwartaal of begin tweede kwartaal 2023 plaats kan vinden. De vertraging wordt met name veroorzaakt doordat we gelijk met de werkwijzer ook een aantal concrete kredietaanvragen aan uw raad willen voorleggen.

Nieuwe Nota Kostenverhaal/gebiedsoverstijgende kosten
Een groot deel van de ruimtelijke ontwikkelingen binnen de gemeente wordt uitgevoerd door private partijen, niet door het grondbedrijf. Voor de uitvoering en ontwikkeling sluit de gemeente anterieure contracten met deze partijen. De gemeente is wettelijk verplicht om kosten die de gemeente voor deze ontwikkelingen maakt, te verhalen. Het kostenverhaalinstrumentarium is daarom onderdeel van ons grondbeleid. Daarnaast biedt de wet de mogelijkheid om financiële bijdragen voor gebiedsoverstijgende kosten te vragen aan de private ontwikkelaars. Dit kan gaan om bovenwijkse kosten en om bijdragen voor fondsen, zodat kosten en baten efficiënt en eerlijk kunnen worden verdeeld over de ontwikkelingen. Hier ligt een link naar de Omgevingsvisie, waarin de functionele samenhang tussen de gevraagde bijdrage en de uit te voeren werkzaamheden moet worden aangetoond.
In de paragraaf grondbeleid bij de MPB is aangegeven dat er wordt gewerkt aan een integrale nota Kostenverhaal die naar verwachting in 2023 ter vaststelling aan uw raad wordt voorgelegd. Deze planning is nog steeds aan de orde. Wij verwachten de Nota in de eerste helft van 2023 aan uw raad te kunnen aanbieden.

Actualisatie Nota grondprijsbeleid & Nota gronduitgiftebeleid
De vaststelling van de Nota grondprijsbeleid heeft op 16 juni 2022 door uw raad plaatsgevonden. In deze nota beschrijven we de uitgangspunten en methodieken op basis waarvan we de grondprijzen bij verkoop van bouwrijpe grond bepalen. De grondprijzen worden jaarlijks geactualiseerd en opgenomen in de grondprijzenbrief. Wij zenden deze ter informatie aan uw raad.